روزا اُتونبایوا، رییس هیات معاونت ملل متحد در افغانستان (یوناما) در نشست امروز شورای امنیت سازمان ملل متحد، گفت که رویکرد جامع سازمان ملل در تعامل با طالبان، با هدف بازگشت افغانستان به جامعه‌ی بین‌المللی طراحی شده است، نه برای عادی‌سازی وضعیت موجود.
او افزود که با وجود برخی «اقدامات مثبت» از سوی طالبان، همچون تامین امنیت نسبی، رشد اقتصادی محدود، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و بازسازی برخی زیرساخت‌ها، پیشرفت در وضعیت حقوق بشر، حکومت فراگیر و رفع تبعیض‌ها مشاهده نشده‌است.
اوتونبایوا همچنین با اشاره به اجرای «قانون امر به معروف و نهی از منکر» توسط طالبان، این قانون را نماد تبعیض نظام‌مند علیه زنان، اقلیت‌ها، کسب‌وکارها و رسانه‌ها دانست. او خاطرنشان کرد که این قانون دسترسی زنان و دختران به آموزش، اشتغال، آزادی حرکت و آزادی بیان را به‌طور جدی محدود کرده و مانع اصلی در مسیر بازگشت افغانستان به نظام بین‌المللی است.
او تصریح کرد: «محرومیت دختران از تحصیل فراتر از مقطع ابتدایی، روشن‌ترین نماد تبعیض علیه زنان است و افغانستان را از سایر کشورها جدا می‌سازد.» وی افزود که جامعه‌ی جهانی باید وضعیت زنان و دختران افغانستان را حتی در غیاب تیترهای خبری فراموش نکند، چرا که «بقای روزمره، خود عملی مقاومتی است.»
بر پایه‌ی ارزیابی مستقل فریدون سینیرلی اوغلو در نوامبر 2023، سازمان ملل چارچوبی چندجانبه برای تعامل ساختاریافته با طالبان طراحی کرده که هدف آن اعتمادسازی و ایجاد مسیرهایی برای همکاری در زمینه‌های حساس از جمله حقوق بشر، مبارزه با مواد مخدر، و توسعه‌ی بخش خصوصی است. اوتونبایوا اعلام کرد که نشست‌های گروه‌های کاری مبارزه با مواد مخدر و بخش خصوصی در روزهای آینده در دوحه برگزار خواهد شد.
وی همچنین درباره‌ی تهدیدهای امنیتی جدید هشدار داد؛ از جمله تهدید گروه داعش خراسان، که اگرچه فعالیت‌هایش به گفته‌ی او، در این دوره کاهش یافته، اما همچنان مایه‌ی نگرانی کشورهای منطقه است.
نماینده‌ی سازمان ملل همچنین به وضعیت وخیم عملیات مین‌پاکی در افغانستان نیز اشاره کرد و گفت در صورت پایان یافتن منابع مالی در ماه جولای، فعالیت‌های حیاتی از جمله تعیین مناطق پاک‌سازی‌شده و نظارت بر ایمنی متوقف خواهد شد. این در حالی است که مین‌ها و بقایای انفجاری، جان صدها کودک را در سال جاری گرفته‌اند.
در حوزه‌ی امنیت انسانی نیز، اوتونبایوا از تهدیدهای مرگ علیه زنان کارمند سازمان ملل در کابل پرده برداشت و افزود که مهاجمان مسلح در پایتخت با مصونیت کامل عمل می‌کنند؛ مسئله‌ای که ادعای طالبان مبنی بر تامین امنیت و کرامت زنان را زیر پرسش می‌برد.
اوتونبایوا همچنین از بحران بودجه در عملیات بشردوستانه سازمان ملل خبر داد و گفت که تنها ۱۹٪ از طرح کمک‌های بشردوستانه افغانستان برای سال جاری تامین مالی شده است. این کمبود، در حالی است که بیش از ۶۰۰ هزار شهروند افغانستان در سال جاری از پاکستان و ایران بازگشته‌اند و بازگشت روزانه‌ی بیش از ۱۰ هزار تن از ایران، فشار بر جوامع میزبان را افزایش داده است.
وی در پایان با تاکید بر لزوم کاهش تنش میان ایران و اسرائیل گفت که این درگیری منطقه‌ای هم‌اکنون نیز بر افغانستان اثر گذاشته و باعث اختلال در بازرگانی، افزایش قیمت کالاهای اساسی و سوخت، و بازگشت بیشتر مهاجران افغانستان از ایران شده است.
شورای امنیت سازمان ملل امروز، دوشنبه (۲ سرطان)، نشستی علنی را به‌منظور بررسی واپسین تحولات افغانستان برگزار کرد. این جلسه که در چارچوب نشست‌های دوره‌ای این شورا انجام شد، به موضوعاتی همچون وضعیت سیاسی کشور، شرایط حقوق بشری و روند کمک‌رسانی بشردوستانه اختصاص داشت.
