سازمان عفو بینالملل در گزارش سالانهی خود اعلام کرده که در سال 2024 موارد نقش حقوق بشر در افغانستان افزایش یافته و طالبان بهطور «خودسرانه اقدام به بازداشت، ناپدیدسازی، شکنجه، بدرفتاری و حتی اعدام مقامهای پیشین دولتی، فعالان حقوق بشر، روزنامهنگاران و منتقدان خود کردهاست.»
این سازمان با استناد به برخی گزارشها، اذعان کرده که در این سال، «صدها» تن از این بازداشتشدگان به اعدام محکوم شدهاند.
در گزارش سالانهی سال ۲۰۲۴ سازمان عفو بینالملل آمده که طالبان با وضع قواعدی، در تلاش «تحمیل دیدگاه تکمذهبی» بر افغانستان بوده و حتی تحت حاکمیت این گروه، شماری از شیعیان این کشور ناچار به تغییر مذهب به تسنن شدهاند.
در عین حال، سازمان غیرانتفاعی «افغان ویتنس» گفته که از جنوری 2022 تا جون 2024، 840 مورد خشونت مبتنی بر جنسیت در برابر زنان و دختران، از جمله 332 قتل، را ثبت کردهاست. به گزارش سازمان حقوقبشری «رواداری»، در شش ماه نخست سال گذشته، 614 مورد بازداشت خودسرانه و 35 مورد «ناپدیدسازی» نیز ثبت شدهاست. عفو بینالملل خاطرنشان میکند که طالبان در چنین شرایطی، نهادها و چارچوبهای قانونی برای رسیدگی به خشونتهای مبتنی بر جنسیت را از بین بردهاست.
این سازمان همچنین میگوید که تا ماه جنوری، 20 هزار تن، بهشمول یک هزار و 500 زن، در زندانهای طالبان بسر میبردهاند.
در همین حال، وزارت امر به معروف طالبان در ماه اگست 2024 اعلام کرد که در یک سال، 13 هزار تن را بهدلیل عدم رعایت «قواعد اخلاقی» بازداشت کردهاست. به گزارش عفو بینالملل، طالبان از اپریل تا جون 2024، 179 تن، بهشمول 28 زن را شلاق زدهاست. این نهاد میگوید که اتهامات مانند «زنا و فرار از منزل»، بهطور نابرابرانهای، زنان و دختران را تحت تاثیر قرار میدهند.
در گزارش سالانهی عفو بینالملل که امروز (سهشنبه) منتشر شده، همچنین آمده که محدودیتهای «سختگیرانهی» طالبان کماکان پابرجا اند و موجب تضعیف استقلال مالی زنان گردیده، خانوادههای با سرپرستی زنان را به فقر عمیقتر فرو برده و برای زنانیکه در خانه کار میکردند، مشکلاتی ایجاد کردهاست. «افغان ویتنس» گزارش داده که بهدلیل محدودیتهای مربوط به تظاهرات، 94 درصد از اعتراضات زنان در «فضای بسته» برگزار گردیدهاست.
از سویی همف به گزارش نهاد حقوق بشری «رواداری»، طالبان بهگونهی عمدی، اقلیتهای مذهبی و قومی را از کمکهای بشردوستانه محروم کرده و آنها را از دسترسی به خدمات ضروری و وظیفههای دولتی، باز داشتهاست.
همچنین، در گزارش آمده که شیعیان در این سال، بهطور «هدفمندی» مورد حمله قرار گرفتهاند. عفو بینالملل با استناد به گزارش «ماموریت کمک بینالمللی – آیایام»، یادآوری کرده که بین جنوری تا مارچ 2024، چندین حمله در غرب کابل، منطقهی عمدتاً شیعهنشین، رخ دادهاند. در سپتامبر همین سال، 14 تن از شیعیان در مسیر راه، کشته شدند.
در بخش دیگری از گزارش آمده که داعش خراسان عملیاتهایی را در برابر مقامهای طالبان اجرا کرده که به کشته شدن افراد ملکی نیز انجامیدهاست.
بر بنیاد این گزارش، در ماه مارچ سال گذشته، در اثر حملات هوایی ارتش پاکستان و درگیریهای زمینی بین نیروهای طالبان با آن، تعدادی از افراد ملکی زخمی و کشته شدند. در همین سال، مینهای برجا مانده از جنگهای گذشته، باعث زخمی شدن شماری نیز گردیدند.