دانلد ترمپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده، به‌گونه‌‌ای غیرمنتظره اعلام کرد که امریکا و ایران در حال مذاکره‌اند و قرار است روز شنبه‌ی پیشرو «مذاکرات مستقیم» و در سطح بالا، بر سر برنامه هسته‌ای تهران، کلید بخورد. عباس عراقچی، وزیر خارجه‌ی ایران اما ساعاتی پس‌از آن تاکید کرد که گفت‌وگوها در عمان، به‌صورت «غیرمستقیم» و با میانجی‌گری این کشور برگزار خواهد شد.
ترمپ، در دیدار با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در دفتر بیضی کاخ سفید به خبرنگاران گفت: «مذاکرات مستقیم با ایران آغاز شده و روز شنبه در نشستی بزرگ ادامه خواهد یافت. همه موافق‌اند که توافق، بهتر از گزینه‌های دیگر است.» او بدون اشاره به جزییات این مذاکره، یکبار دیگر، هشدار داد که در صورت شکست گفت‌وگوها، «ایران در خطر بزرگی قرار خواهد گرفت.»
در مقابل، عراقچی در شبکه‌ی ایکس نوشت: «مذاکرات غیرمستقیم در سطح بالا در عمان برگزار می‌شود. این هم فرصتی برای دیپلوماسی است و هم آزمونی برای امریکا.»
رسانه‌های دولتی ایران نیز اعلام کردند که این گفت‌وگوها توسط عراقچی و استیف ویتکاف، فرستاده‌ی ویژه‌ی ترمپ، با میانجی‌گری بدر البوسعیدی، وزیر خارجه‌ی عمان، برگزار خواهد شد.
از سوی دیگر اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه‌ی ایران، پیش‌تر پیشنهاد تهران برای مذاکرات غیرمستقیم را «سخاوتمندانه، مسئولانه و شرافتمندانه» خوانده بود.
پیشینه و موانع مذاکرات
واپسین مذاکرات مستقیم بین ایران و امریکا به دوران ریاست جمهوری باراک اوباما بازمی‌گردد که منجر به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام) شد. توافقی که ایران را ملزم به محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای در ازای رفع تحریم‌ها می‌کرد، اما ترمپ در دوره‌ی نخست ریاست‌جمهوری‌اش (۲۰۱۷-۲۰۲۱) از آن خارج شد و تحریم‌های گسترده‌ای را بالای ایران، بازگرداند.
از آن زمان، به این‌سو امریکا ادعا می‌کند که ایران از محدودیت‌های برجام فراتر رفته و یورانیم را تا «سطحی‌بالا» غنی‌سازی کرده، هرچند تهران تاکید دارد برنامه‌اش «صرفاً» برای انرژی غیرنظامی است.
اکنون، در آستانه‌ی نشست عمان، تنش‌ها با تهدیدات نظامی‌ترمپ و تحولات منطقه‌ای شدت گرفته‌اند.
جنگ در غزه و لبنان، حملات به یمن، تبادل آتش بین اسرائیل و ایران، و سقوط بشار اسد – متحد کلیدی تهران در سوریه – از نظر امریکا «محور مقاومت ایران را تضعیف کرده است.»
از سوی دیگر نتانیاهو، که حامی سرسخت جلوگیری از هسته‌ای شدن ایران است، گفت: «اگر دیپلوماسی به سبک لیبیا جواب دهد، خوب است، اما ایران نباید جنگ‌افزار هسته‌ای داشته باشد.»
این مذاکرات در شرایطی قرار است انجام شود که تنش ها در روزهای پسین به اوج خود رسیده، ترمپ در ۷ مارچ نامه‌ای به علی خامنه‌ای، رهبر ایران، نوشت و پیشنهاد مذاکره داد، و سپس در مصاحبه‌ای هشدار داد: «امیدوارم مذاکره کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، چیز وحشتناکی خواهد بود.»
مقامات ایرانی در پاسخ گفتند تحت فشار تسلیم نمی‌شوند. رهبر ایران در فبروی مذاکره با امریکا را «نه عاقلانه، نه هوشمندانه و نه شرافتمندانه» خواند. وی همچنان هشدار داد که امریکا با «ضربه‌ی متقابل و شدیدی» مواجه خواهد شد.
همزمان، روزنامه‌ی تهران تایمز مدعی شد، که «ایران موشک‌هایی برای هدف قراردادن مواضع مرتبط با امریکا آماده کرده‌است.»
این مذاکرات در حالی قرار است آغاز شود که پیشینه‌ی بی‌اعتمادی، تهدیدات نظامی و اختلاف بر سر شکل مذاکرات، چشم‌انداز دستیابی به توافق را همچنان مبهم کرده‌است. اینکه، آیا این نشست می‌تواند چرخه‌ی تنش را بشکند، یا صورت دیگری به درگیری‌ها خواهد بخشید، زمان پاسخ خواهد داد.
