دفتر مبارزه با هراسافگنی وزارت امور خارجهی ایالات متحده امروز گزارش سالانهی هراسافگنی ۲۰۲۳ را منتشر کرد. در این گزارش آمدهاست که وضعیت امنیتی و هراسافگنی در افغانستان تحت سلطهی طالبان، همچنان یک «چالش جهانی» است.
در گزارش همچنان تاکید شده که که ایالات متحده هنوز تصمیمی در خصوص بهرسمیت شناختن طالبان یا هر نهاد دیگری بهعنوان «دولت افغانستان» نگرفته است.
در این گزارش افزوده شده که با وجود کاهش نسبی حملات هراسافگنانه، حضور گروههای هراسافگنی چون داعش خراسان، تحریک طالبان پاکستان «تیتیپی» و القاعده در این کشور همچنان یک تهدید جدی باقی مانده است.
در گزارش گفته شده که طالبان هم بهطور علنی و هم در «گفتوگوهای خصوصی» با ایالات متحده گفتهاند که به تعهدات ضدهراسافگنی خود طبق توافقنامهی دوحه ادامه میدهد، اما واقعیتهای میدانی و گزارشها نشان میدهند که این گروهها همچنان در افغانستان فعال هستند و نیاز به همکاریهای جهانی و تقویت اقدامهای ضدهراسافگنی در مرزها و در داخل کشور برای کاهش تهدیدهای هراسافگنانه در افغانستان «ضروری» به نظر میرسد.
در گزارش همچنان آمده که طالبان همچنان به میزبانی و پناهدادن به اعضای گروههای هراسافگنی چون القاعده ادامه میدهد، اگرچه ادعا میکند که این افراد «بهطور فعال» در اقدامات هراسافگنانه شرکت نمیکنند.
در این گزارش به ارزیابی مستقل ملل متحد از اواضاع افغانستان طبق قطعنامه 2679 سال 2023 اشاره شده که میگوید طالبان به اعضای تحریک طالبان پاکستانی «تیتیپی» نیز پناه داده است و اعضای این تحریک بهطور آزادانه بین افغانستان و پاکستان تردد کرده و حملاتی انجام میدهند. بر بنیاد این گزارش، در داخل طالبان، شاخهبندی درونی و تفاوت نظر در مورد نحوهی برخورد با تحریک طالبان پاکستانی «تیتیپی» وجود دارد.
در گزارش اما افزوده شده که طالبان، بهعنوان بخشی از «اقدامهای پیکار با هراسافگنی»، برنامهای برای تبادل جنگافزار با اعضای تحریک طالبان پاکستانی «تیتیپی» اجرا کرده است که در آن این اعضای تسلیمشده، جنگافزارهای خود را به طالبان تحویل داده و به اسکان آنها در داخل افغانستان کمک صورت میگیرد.
در گزارش آمدهاست که: «طالبان یک برنامهی تبادل جنگافزار را اجرا کرده که در آن تسلیمی اعضای تحریک طالبان پاکستانی را میپذیرد، جنگافزارهای آنها را بر میدارد و به جابهجایی آنها در داخل افغانستان کمک میکند.»
در گزارش اما تاکید شده که طالبان همچنان به داعش خراسان بهعنوان تهدید اصلی خود نگاه میکند و به عملیاتها علیه این گروه ادامه میدهد.
در گزارش همچنان آمده که در ماه اپریل 2023، نیروهای امنیتی تاجیکستان یک گروه هراسافگن شهروند افغانستان را که «بهقصد انجام حملات» وارد خاک تاجیکستان شده بود، کشف و خنثی کردند.
در گزارش در بارهی حملات هراسافگنانه در طول سال 2023 با استناد به گزارشهای دفتر معاونت ملل متحد در افغانستان «یوناما» و پروژهی «اطلاعات مکانهای درگیری و رویدادهای مسلحانه» آمدهاست که افغانستان در این سال شاهد کاهش حملات هراسافگنانه بوده است، بهویژه در مکانهایی مانند مساجد، مکاتب، حملونقل عمومی و اماکن تجمع عمومی. طوری که استفاده از بمبهای دستساز از 65 حمله در سال 2022 به 18 حمله در سال 2023 کاهش یافته است.
با این حال، انفجار یک بمب در ۱۲ مارچ در یک مراسم شیعیان در مزار شریف بود که منجر به کشته شدن یک خبرنگار و زخمی شدن ۸ تن دیگر شد؛ انفجار بمب در ولایت بغلان در ۲۶ می که باعث کشته شدن یک فرد ملکی و زخمی شدن ۱۹ تن دیگر، از جمله سه عضو طالبان شد؛ ترور معاون والی طالبان در ولایت بدخشان از سوی داعش در در ۶ جون؛ به رگبار بستن عزاداران عاشورا از سوی «نیروهای وابسته به طالبان» در ولایت غزنی در ۲۸ جولای و حمله داعش با بمب دستساز در نزدیکی وزارت عدلیه طالبان در ۲۱ آگست در کابل که دو فرد ملکی در آن کشته و دو تن دیگر زخمی شدند؛ به عنوان «حملات مهم» در این سال، در این گزارش روایت شدهاند.
در گزارش همچنین آمده که از زمان روی کار آمدن طالبان این گروه در چندین مورد اعلام کردهاند که اعضای داعش خراسان را بازداشت یا کشتهاند، اما مخالفان سیاسی طالبان اظهار داشتند که این عملیاتها بیشتر برای سرکوب آنان بوده است.
در گزارش همچنان آمده که در سال 2023، خبرهایی از همکاریهای منطقهای افغانستان در پیکار با هراسافگنی منتشر شد. این همکاریها شامل کشورهای همسایهی افغانستان مانند تاجیکستان، ترکمنستان، ایران، ازبیکستان و جمهوری قرغیزستان بوده، اما به گفتهی این گزارش میزان این همکاریها هنوز بهطور کامل تایید نشده است. در گزارش افزوده شده که در ماه اگست، یک هیات ایرانی که به افغانستان سفر کرده بود، از طالبان برای کمک به جلوگیری از حملات هراسافگنانه در مشهد ایران قدردانی کرد.
این گزارش در حالی منتشر میشود که تهدیدهای هراسافگنی در افغانستان با افزایش فعالیت گروههایی مانند داعش خراسان در این کشور همچنان فزاینده است. این گروه اخیراً خلیلالرحمان حقانی، عضو برجستهی طالبان و شبکهی حقانی و وزیر مهاجران طالبان را ترور کرد. از سوییهم پاکستان ادعا میکند که تحریک طالبان پاکستانی «تیتیپی» تحت حمایت طالبان در افغانستان آموزش میبیند، تقویت میشود و بهطور مداوم عملیاتهایی علیه نیروهای پاکستانی انجام میدهد. طالبان اما این ادعاها را نپذیرفتهاست.
