در کشفی بینظیر در دنیای دیرینهشناسی، دو فسیل خارقالعاده از دایناسور اردکمنقار به نام ادمونتوسوروس در ایالت وایومینگ آمریکا، نشان دادهاند که این جانوران باستانی دارای ساختاری مشابه سم بودهاند — چیزی که تا کنون در هیچ دایناسوری ثبت نشده بود.
این فسیلها که در لایهای از خاک رس ظریف به مدت ۶۶ میلیون سال حفظ شدهاند، شامل یک دایناسور بالغ به طول ۱۲.۲ متر و یک نمونهٔ جوانتر هستند. برخلاف مومیاییهای انسانی، این نمونهها بافت زنده ندارند، بلکه قالبهای سنگشدهای از پوست و خطوط بدن هستند که دیدی کمنظیر از ظاهر بیرونی دایناسورها ارائه میدهند.
پروفسور پل سرینو، دیرینهشناس برجسته از دانشگاه شیکاگو و نویسندهٔ اصلی این پژوهش که در ژورنال Science منتشر شده، این کشف را «بیسابقه» توصیف کرده و گفته: «برای نخستینبار نمای کامل بدن یک دایناسور را میبینیم.»
کشف وجود «سم» در پاهای ادمونتوسوروس یک نقطهٔ عطف علمی است. این ویژگیها میلیونها سال پیش از آنکه پستاندارانی چون اسپ یا گاو تکامل یابند، در این دایناسور ظهور کردهاند — موضوعی که آن را به نخستین مهرهدار زمینی با چنین ساختاری بدل میکند. دانشمندان معتقدند این سمها به ادمونتوسوروس کمک میکردند تا در زمینهای سخت به راحتی راه برود یا بدود.
ادمونتوسوروس که در دورهٔ کرتاسه و اندکی پیش از انقراض دایناسورها زندگی میکرد، یکی از رایجترین گیاهخواران زمان خود بود و در دستههای بزرگ حرکت میکرد. در همان منطقه، فسیلهایی از تریسراتوپس و تیرانوسوروس رکس نیز یافت شده که نشانههایی از پر در بدن تیرانوسوروس دیده شده است.
این یافته، دید تازهای از تکامل و ساختار بدنی دایناسورها ارائه میدهد و نشان میدهد که شباهتهای غیرمنتظرهای میان خزندگان ماقبل تاریخ و پستانداران امروزی وجود داشته است.





