یافته‌های سرشماری سازمان ملل متحد نشان می‌دهند که 82 درصد خانواده‌های بازگشته از پاکستان، هنگام ورود به افغانستان قرض‌دار بودند.
بر بنیاد این یافته‌ها، خانوار‌هایی که زنان‌شان تلفن همراه دارند نسبت به دیگر خانواده‌ها، درآمد بالاتری دارند.
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در دسامبر 2024، نزدیک به 3 هزار خانواده را که بین جنوری تا جون همان سال از پاکستان برگشته بودند مورد بررسی قرار داد.
یافته‌های این سرشماری که امروز همگانی شده، نشان می‌دهند که 95 درصد مردان بازگشته از پاکستان دارای تلفن همراه بودند، در حالی که این رقم در میان زنان تنها 25 درصد بوده است.
با گذشت زمان، دسترسی زنان به تلفن همراه کاهش می‌یابد و این امر دسترسی‌شان به کار، درآمد و خدمات ضروری را نیز محدود می‌کند.
بر بنیاد این گزارش، در ظرف شش ماه، نرخ اشتغال زنان، برخلاف مردان از 42 درصد به 39 درصد و دست‌مزدشان 23 درصد کاهش یافته است.
گزارش افزود که مردان پس از بازگشت، هرچه بیشتر در کشور به سر ببرند، همان‌قدر نیز درآمد و نرخ اشتغال‌شان افزایش می‌یابد. نرخ اشتغال مردان در ظرف شش ماه از 53 درصد به 69 درصد افزایش یافته و دست‌مزدشان هم 7 درصد رشد کرده است.
با وجود افزایش نرخ اشتغال و دست‌مزدها در طول زمان، بیشتر خانوارهای بازگشته از نظر مالی ناپایدار هستند و قادر به بازپرداخت قرض‌ها، پوشش هزینه‌های رو به رشد و تامین نیازهای اولیه‌ی خود نیستند. بیش از نیمی از خانواده‌ها گزارش داده‌اند که مواد خوراکی بسنده بسنده ندارند.
در گزارش آمده که پس از بازگشت به افغانستان، افراد تلاش می‌کنند خوداتکا شوند و از دریافت کمک‌های بشردوستانه به سمت اشتغال و کسب درآمد حرکت کنند.ب
خانواده‌هایی که اعضای بیشتر و تحصیل‌کرده دارند و یا هم به خدمات اساسی‌ای چون بازار، آب سالم و خوراک کافی دسترسی دارند، درآمدشان بیشتر است.
وضعیت وخیم انسانی
از آغاز سال 2025، بیش از 2.3 میلیون تن از ایران و پاکستان برگشته‌اند. بازگشت اما نخستین گام است و این افراد باید سپس به فراهم‌سازی سرپناه، منبع درآمد و سروسامان‌دهی زندگی خود در افغانستان بپردازند که با توجه به شرایط وخیم انسانی و اقتصادی، چالش برانگیز هستند.
به گزارش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، «مشکلات ساختاری عمیق»، به ویژه تبعیض جنسیتی و برآورده‌نشدن نیازهای اساسی، همچنان در کشور وجود دارند که آسیب‌پذیری افراد را افزایش می‌دهند.
زنان همچنان با «محدودیت‌های فزاینده‌ای» در زمینه‌های اشتغال، آموزش و آزادی گشت‌وگذار روبه‌رو هستند.
در خانواده‌های با ناامنی خوراکی، زنان بیشتر از دیگران مجبور می‌شوند وعده‌های خوراکی خود را حذف کنند که بر سلامت و رفاه‌شان تاثیر مخرب می‌گذارد.
کمیساریای عالی پناهندگان ملل متحد هشدار داده است که ورود انبوه افراد به افغانستان در سال ۲۰۲۵ می‌تواند باعث مهاجرت‌های بیشتر و بی‌ثباتی منطقه شود. این سازمان گفته که چنین سرشماری‌ای را به طور گسترده‌تر و با شمولیت افراد بازگشته از ایران نیز انجام خواهد داد.
