آندری تارکوفسکی، کارگردان و فیلمساز بزرگ روسی که از او اغلب بهعنوان یکی از بزرگترین فیلمسازان تاریخ یاد میشود در توصیف سینما گفته بود «وصل کردن یک بینندهی منفرد به همهی جهان، این است سینما!» و در این گفته حقیقتی بزرگ از قدرتِ سِحرآمیز سینما در بُردن بیننده به اقلیمهایی که به خواب نیز ندیدهاست، نهفتهاست. سینما اگرچه مفرح خوبی نیز است، ولی بیشک که بسیار بیشتر از تفریحِ محض نیز میتواند باشد.
سال ۲۰۲۴ ارچند در قیاس با سالیان دگری در قرن بیستویکم «درخشانترین» سال هنر هفتم نبودهاست، ولی آثار ستودنی و دیدنی پُرشماری در این سال روانهی پردهی سینما شدند. در این مطلب به گزیدهای از بهترین فیلمهای سال گذشتهی میلادی نگاهی میاندازیم.
۱. بروتالیست (The Brutalist)
در دنیایی که معماری و فضای شهری با روح انسان در هم آمیخته، جایی که دیوارهای سنگی و بتنی گویی حرفهای ناگفته خود را دارند، یک معمار جوان بهدنبال اثری است که نهتنها هویت فردی او را شکل دهد، بلکه تاریخ را دوباره بازتعریف کند. این فیلم که غرق در تنشهای روانی است، به ما نشان میدهد که چگونه سایههای یک ساختمان میتوانند ذهنیت و زندگی کسانی را که در دل آن زندگی میکنند، تحت تأثیر قرار دهند. شخصیت اصلی، در جستجوی معنا و حقیقتی بزرگتر، مجبور است بین میل به برتری هنری و پیامدهای اخلاقی انتخابهایش یکی را برگزینند.
2. دون؛ بخش دوم (Dune: Part Two)
زمین دیگر جایی برای فرار نیست. در میان تپههای بیپایان شنها، نبردی بزرگتر از هر جنگی که تاریخ دیده، در حال شکلگیری است. یک قهرمان در جستجوی هویت و سرنوشت خود، با دشمنانی که هر یک بهنوعی در تاریکی قدرت را دنبال میکنند، باید بر دشمنیهایی که در برابرش قد علم کردهاند، غلبه کند. در این بخش از داستان، شاهد دنیایی بیرحم و شگفتانگیز خواهیم بود که هیچکس نمیتواند از آن فرار کند، جز کسانی که قدرت شنی را در دست دارند.
۳. جایی خاص نه (Nowhere Special)
گاهی زندگی همان چیزی است که هرگز انتظارش را نداشتیم. مردی با گذشتهای پر از زخمهای ناشی از انتخابهای اشتباه، حالا در حال مبارزه با زمان است. در حالی که روزهای پایانی عمرش را میشمارد، او تلاش میکند تا آیندهای بهتر برای فرزندش بسازد. در این فیلم، عشق، درد و رنج، به گونهای سرنوشتساز به هم میپیوندند و تصویری عمیق از انسانیت و امید را به تماشا میگذارند.
۴. هرآنچه بهعنوان نور تصور میکنیم (All we Imagine as Light)
در دنیایی که نور و تاریکی مفاهیم ناپایدار و نسبتاً درهمآمیختهای هستند، یک هنرمند در جستجوی زیباییشناسی درونیاش، خود را در یک دنیای پیچیده از تصورات و واقعیتها مییابد. این داستان از یک جستجو برای هنر و حقیقت شکل میگیرد، جایی که رویاها و آرزوها گاه شبیه به پردهای محو و بیکیفیت به نظر میآیند. فیلم بهطرزی استعاری و شاعرانه، مخاطب را در سفری به دنیای ذهنی و درونی شخصیتها همراه میکند.
۵. کانلکو (Conclave)
ماجرایی از گزینش آن ارباب مقدس برای مسیحیان (پاپ) که بهطرز عجیب و جالب توجهی با آن مقام ظاهراً «قدسی» با تصمیمهایی بهشدت انسانیست که انتخاب میشود. اضطراب ناشی از گزینش خطا، پیامدهای کوتاه و بلندمدت چنین تصمیمی و تالار تصمیمگیریای که برای میلیونها در جهان معین میکند که چه کسی را «مقدس» بدانند.
۶. کنت مونت کرستو (Count of Monte – Cristo)
آیا انتقام شیرین است؟ رانهی چنین حس خشنی در آدمیان چیست؟ آیا انتقام میتواند همچون یک هنر ناب باشد؟ این داستان از مردی است که پس از ظلمی بزرگ، بهطور ماهرانه و در یک مسیر طولانی، نقشهای پیچیده و حسابشده برای انتقام خود میسازد. در هر لحظه از این فیلم، احساسات پیچیدهای چون بخشش، خشم و انتقام بهطور موازی پیش میروند، در حالی که شخصیت اصلی مجبور است برای یافتن عدالت، وارد دنیایی تاریک و خطرناک شود. این فیلم، روایتی شجاعانه از قدرت دگرگونی است، که نه تنها به داستان انتقام، بلکه به آنچه که انسانها حاضرند برای عدالت فدا کنند، میپردازد.