تحصیل و کار زنان؛ نقطه‌ی کور روایت طالبان

ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی رژیم طالبان با نشر پُستی در پیام‌رسان اجتماعی ایکس، از فراهم‌آوری زمینه‌ی اشتغالِ «۱۹» زن در یک ماه گذشته از سوی رژیم طالبان خبر داده‌است. رقمی‌که – علی‌الظاهر – مجاهد آن‌را با «تفاخر» در این پیام هم‌رسانی کرده‌است اما برای هرذهن روشن و «انسانی»ای پیداست که کاریابی ۱۹ زن در یک ماه از میان بیش‌تر از چهل میلیون جمعیت، گویای چه فاجعه‌ی عمیق اجتماعی‌ای است.

مجاهد این آمار را در ادامه‌ی تاکید و در مقام یک «گواه» برای ادعاهای پیشین مقامات بلندپایه‌ و مواضع رسمی این گروه در مورد کار زنان نشر کرده‌است، یعنی در تحکیم و امتداد این موضع که «زنان حق دارند کار کنند، اما فقط و فقط آن‌گونه که ما می‌گوییم و در جاهایی‌که ما اجازه می‌دهیم.» نه‌تنها در مورد کار زنان، بلکه رویه‌ی رژیم طالبان در موارد تحصیل و دانش‌آموزی زنان نیز همین‌گونه بوده‌است و بسته‌ماندن درهای مکاتب دختران در این دوسال و اندی که حاکمیت طالبان بر افغانستان می‌گذرد، نشان می‌دهد که آنان در گام نخست «رضایت» ندارند که زنان این جامعه درس‌خوانده و تعلیم‌یافته شوند، و در گام ثانی، هنگامی‌که بنابر فشار ناشی از پای‌گاه‌های گونه‌گون فکری – منجمله آموزه‌های دینی – مجبور به پاسخ‌گویی در این مورد می‌شوند، می‌گویند که «ما با تحصیل زنان مشکلی نداریم، ولی در ابتدا باید محیط مناسب برای تحصیل آنان فراهم شود.» و این بازتولید دوباره‌ی همان رفتار ایدئولوژیکی‌ست که می‌خواهد شرایط زندگی، کار و تحصیل زنان را در چهارچوبِ یک نظمِ «مردسالار» و واپس‌گرا رقم زند.

اما خطای کار این‌جاست که کین‌توزی طالبان در برابر بنیادی‌ترین حقوق نیمه‌ی پویا و فعال جامعه‌ی افغانستان، عداوتی نیست که آنان بتوانند به‌سهولت و سادگی از پس آن برآمده و پرونده‌ی آن‌را ببندند. منع حق و تحصیل زنان چنان خطای فاحشی‌ست و از چنان جهان‌نگری فاید و واپس‌گرایی می‌آید که به‌هیچ‌رو – نه در پیشگاه تاریخ، نه جهان، نه جامعه‌ی افغانستان و نه حتا کشورهای مسلمان – قابل دفاع نیست. این خطا نشان‌دهنده‌ی ماهیتی‌ست که طالبان سعی بسیاری در استتار و پوشش آن می‌ورزند ولی این مسئله، بی‌تردید که نقطه‌ی کور روایت طالبان و پاشنه‌ی آشیل رژیم آنان است.