امروز، بیستویکم آذرماه، سومین سالروز درگذشت چهرهی برجستهی ادبی و فرهنگی و بزرگترین نویسندهی معاصر ادبیات داستانی در افغانستان، محمداعظم رهنورد زریاب است. «زر زیر خاک خفته»ای که آثار ارزشمند و مغتنم بسیاری آفرید و از طریق این آثار، تاثیر مهمی را بر جامعهی فرهنگی ما و سنت ادبیات داستانی ما، برجای نهاد. پابلیک تریبون بهپاسِ چند دهه زحمت و تقلای این نویسنده برای اعتلای فرهنگ و زندهکردنِ ارج دانش در این خاک، شمارهی ویژهای را برای گرامیداشت از میراث ایشان منتشر میکند.
قبل از هرچیزی باید بهخاطر آورد که زریاب، دگر نهتنها یک «نویسنده»ی مهم و موثر است، بلکه اینک تبدیل به یک نماد فرهنگی نیز شدهاست. نماد فرهنگیای که آثار، نگرش و شخصیت او بهخودی خود برعلیه «ضدفرهنگی» که اکنون در افغانستان بهقدرت رسیدهاست، ایستادگی میکند. و مهمترین نتیجهی میراث ادبی زریاب را میتوان همین ایستادگی میراث او در برابرِ کنشهای فرهنگگریز و فرهنگستیز از سوی گروههای بیسواد و دشمنِ دانش در افغانستان دانست. میراث مردیکه در تمامِ زندگی «توتم» خود را «قلم» دانست و با همین قلم، هم زندگی کرد و هم رزمید. و این نشنیدهی گوش مردمان جامعهای است که هماره با باروت و تفنگ تاریخشان رقم خوردهاست.
زریاب صورتِ صلح و مبارزهی ژرف فرهنگیست. مبارزهای که در گذر دههها نتیجهی خود را خواهد داد اما نتیجهای بهمراتب عمیقتر و بنیادیتری از مبارزهی مسلحانه، مبارزهای که ریشههای بحرانها را نشانه میگیرد و بیآنکه یک «استبداد» را جانشین «استبداد» دگری بکند؛ سعی در درک دقیق و درست ریشهی بحران داشته و همت خود را معطوف میکند به حل همان ریشه، زیرا حتا اگر مبارزهی مسلحانه بهپیروزی برسد و موفق به براندازی حاکمان امروزی گردد، این شیوهی مبارزه نهایتاً به بازتولید خشونت منتج میشود و بحرانهای عمیق اجتماعی را و تضادهای حلناشده و گرههای ناگشوده را بهحال خویش وامینهد.
پاسداری از میراث زریاب میتواند تمرینی باشد برای جامعهی ما تا دگر، نه مردان تفنگ و کشتن را، بلکه مردان قلم و نوشتن را بزرگ بدارند و بهنیکی یاد کنند، تا بزرگی در این جامعه دگر هممعنای «قاتل» بودن و آلوده بودن دستهای کسان به خون کسانی دگر نباشد.
تلویزیون دیار، رسانهی مستقر در ایالات متحده است که از سوی شماریاز «خبرنگاران در تبعید» افغانستان پایهگذاری شدهاست. اینرسانه هماکنون روی پایگاههای دیجیتال، رویدادهای افغانستان و جهان را به زبانهای فارسی، پشتو و انگلیسی روایت میکند و در نظر دارد تا بهزودی پخش زندهی اینترنتی و ماهوارهای اش را نیز آغاز کند.