طالبان و تحصیل زنان؛ اعتراف به ناکامی

قلندر عباد، سرپرستِ وزارتِ صحت عامه‌ی طالبان، طی اظهاراتی در ولایت/استان زابل، از کمبودِ پزشکان زن در افغانستان سخن گفته‌است. این مقام ارشد طالبان، ضمن اشاره به کمبودِ پزشکان زن در سرتاسر کشور، به نیازمندیِ بیش‌تر ولایت‌ها/استان‌های دور از مرکزی هم‌چون زابل و ارزگان تاکید کرده‌است. نکته‌ی که در این مورد باید پرسش‌برانگیز و جالبِ توجه باشد، این است که این سخنان، ناکامی بزرگ رژیم طالبان در افغانستان، یعنی سلبِ حق آموزش از زنان را به‌صورت ناخودآگاه از زبان یک مقام ارشد این رژیم – یک وزیر – نشان می‌دهد.

نظام‌های تمامیت‌خواه و ایدئولوژیک، بنابر حکم منافع خویش هماره دست به‌‌صدورِ فرمان‌ها و احکامی می‌زنند که این احکام دیر یا زود نادرستی و زیانباری خود را برای جامعه رو می‌کنند. سرعت فاش شدنِ این زیان، وابسته به‌میزانِ بطلان و زیانباری آن حکم است. حکمی از این دست که زنان نمی‌توانند و یا نباید به‌دنبال دانش و دانش‌جویی و دانش‌آموزی باشند، آن‌چنان حکم باطل و پُرزیانی‌ست که وقت بسیاری نمی‌برد تا تاثیرات منفی خود را به‌رویِ جامعه در زندگی روزینه و عادی به‌نمایش بنهد. این‌که مقام ارشدی از مقام‌های طالبان خود در پشت تریبون به این واقعیت اقرار می‌کند که کشورش با کمبودِ زنان دانش‌آموخته روبه‌رو است، نشان می‌دهد که راهی که رژیم او و هم‌رده‌های‌اش در پیش گرفته‌است، راهی به ترکستان است.

البته این تلنگر و مسئله‌ی کمبود پزشک‌های زن، فقط یکی از آفاتی‌ست که محروم کردن زنان در یک جامعه‌ی انسانی از آموزش به‌همراه دارد. ظهور طالبان در دوره‌ی گذشته در افغانستان نیز تاثیرات منفی بسیاری از جهات گونه‌گون بر رویِ جامعه گذاشت. نسلی که به‌عنوان نسل «دهه‌ی هشتادی» شناخته می‌شود، به‌دلیلِ سلطه‌ی طالبان در دور نخست، اغلب به‌دستِ مادرانِ تعلیم‌نیافته و کم‌سواد بزرگ شد؛ واقعیتی که تاثیر نحس خودش را در رفتارها و خصوصیات روانی این نسل به‌روشنی نشان داده‌است. اقدامات طالبان از این نگاه، تاثیری بسیار عمیق بر ژرف‌ترین لایه‌های حیات اجتماعی افغانستان خواهد گذاشت.