سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرد که مقام‌های ایرانی پس از آغاز جنگ با اسرائیل، استفاده از زبان «نژادپرستانه، بیگانه‌هراس و تحقیرآمیز» در برابر مهاجران افغانستان را افزایش داده‌اند.
این سازمان گفت که پیش از این، برای توصیف مهاجران افغانستان از اصطلاحاتی چون «اتباع غیرمجاز» و یا «اتباع خارجی» استفاده می‌شد، اما اکنون مقام‌های ایرانی خواستار «جمع‌آوری» سریع «اتباع خارجی» می‌شوند و مهاجران افغانستان را به عنوان مقصر شکست‌های دولت در حوزه‌ی رفاه اجتماعی، آموزش عمومی، خدمات صحی دولتی و بازار کار معرفی می‌کنند.
عفو بین‌الملل در بیانیه‌ی روز گذشته‌اش که خواستار توقف اخراج مهاجران افغانستان از ایران شده، اعلام کرده است که به این مهاجران اتهام‌های «بی‌پایه‌ای» از جمله «جاسوسی برای اسرائیل» نسبت داده شده‌اند. این سازمان گزارش داد که از 24 جوزا تا کنون، دست‌کم پنج تن از مهاجران افغانستان به این اتهام بازداشت شده‌اند و رسانه‌های دولتی اعترافات «اجباری» دست‌کم چهار تن آن‌ها را پخش کرده‌اند.
عفو بین‌الملل با گردآوری اطلاعاتی از هفت مهاجر افغانستان، الگوهای نقض حقوقی که مقامات ایرانی در روند اخراج مرتکب می‌شوند را مستند کرده است. یکی از این مردان به عفو بین‌الملل گفت که به دلیل منقضی شدن «برگه‌ی سرشماری» فرزندانش، نتوانسته آن‌ها را در مکاتب دولتی ثبت‌نام کند و به خاطر ترس از بازداشت و اخراج خودسرانه، در طول روز نتوانسته آزادانه از خانه خارج شود. او گفت: «احساس می‌کنم در حبس خانگی هستم. فقط شب‌ها برای پیاده‌روی بیرون می‌روم و روزها می‌خوابم تا زمان بگذرد.» این فرد افزود که چون پس از تسلط طالبان در سال ۲۰۲۱ به ایران آمده بود، در صورت بازگشت به افغانستان، به دلیل فعالیت رسانه‌ای قبلی‌اش، در معرض بازداشت قرار دارد.
افرادی دیگری که عفو بین‌الملل با آن‌ها گفت‌وگو کرده است، تاکید کردند مقام‌های ایرانی هزینه‌های گزافی برای بازگرداندن‌شان به افغانستان و همچنین پرداخت «عوارض شهرداری» برای هر عضو خانواده‌ی آن‌ها دریافت کرده‌اند.
این سازمان تاکید کرد که مجازات‌های فراقانونی، بازداشت‌های خودسرانه، شکنجه و بدرفتاری، ناپدید‌سازی و جنایت‌های جنگی در افغانستان را مستند کرده است. در بیانیه از اقدامات «سرکوب‌گرایانه‌ی» طالبان علیه زنان به‌عنوان «جنایت علیه بشریت» یاد شده است.
سازمان عفو بین‌الملل یادآوری کرد که طالبان محدودیت‌هایی بر اقلیت‌های دینی و قومی نیز اعمال کرده است.
پیش از این، دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد و یوناما در گزارش مشترکی اعلام کرده بودند که طالبان با بازگشت‌کنندگان بدرفتاری می‌کند. این گزارش پایه‌ای شد برای بسیاری از فعالان تا از جهان بخواهند مهاجران افغانستان را اخراج نکند.
