در پی اجرای چهار مورد اعدام در یک روز توسط طالبان، هبت‌الله آخندزاده، رهبر این گروه، بار دیگر بر اجرای احکام «قصاص»، که به ادعای او مبتنی بر شریعت اسلامی است، تاکید کرده و از علما و مردم خواست تا با حمایت از او، در مسیر آنچه وی «نظام اسلامی» می‌خواند، گام بردارند. او ایستادگی مردم را در کنار خودش به مثابه‌ی «ایستادگی در کنار شریعت» توصیف کرده و بر استفاده از «جبر و زور» در دستوراتش، تاکید کرد.
این موضع‌گیری روز یکشنبه، ۲۴ حمل، در یک فایل صوتی منتشرشده توسط ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، بیان شد. آخندزاده این سخنان را در جریان یک نشست با آموزگاران حج در ولایت قندهار ایراد کرده و گفت: «اسلام تنها محدود به چند عبادت نیست، بلکه یک نظام کامل برای اجرای همه‌ی اوامر الهی است… ما باید کاملاً وارد اسلام شویم.»
او با لحنی قاطع از اجرای «اجباری» فرمان هایش تاکید کرده و گفت: «در گذشته حرف‌هایی زده می‌شد اما عملی نمی‌شد. حالا موضوع حکم است و ما آن را با زور و جبر اجرا می‌کنیم.»
این اظهارات تنها دو روز پس از آن مطرح می‌شود که چهار مرد متهم به قتل، در استدیوم‌های ورزشی ولایت‌های بادغیس، نیمروز و فراه، در محضر عام توسط شلیک گلوله اعدام شدند؛ اقدامی که به گفته‌ی نهادهای حقوق بشری و سازمان ملل، شدیداً محکوم شده است. این بیشترین تعداد اعدام در یک روز از زمان بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱ تاکنون به‌شمار می‌رود.
بیشتر بخوانید:
چهارمین اعدام در یک روز؛ طالبان یک فرد را در فراه اعدام کرد
ریچارد بنت اعدام‌های امروز طالبان در سه ولایت را محکوم کرد
این اعدام‌ها، که به ادعای طالبان بر اساس احکام «قصاص» انجام شده، در حضور مردم و به شکل عمومی صورت گرفت. طالبان این اقدامات را «اجرای عدالت اسلامی» می‌خواند، اما نهادهای بین‌المللی آن را نقض آشکار حقوق بشر توصیف کرده‌اند.
واکنش‌های تند نهادهای حقوق بشری
هییت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما)، این اعدام‌ها را به شدت محکوم کرد و خواستار تعلیق فوری مجازات اعدام، به عنوان گامی به سوی لغو کامل آن شد. یوناما در بیانیه‌ای اعلام کرد: «مجازات اعدام با حق بنیادین زندگی سازگار نیست.»
سازمان عفو بین‌الملل نیز این اعدام‌ها را «فاجعه‌بار» خواند و از جامعه‌ی جهانی خواست تا فشارهای خود را برای توقف مجازات اعدام در افغانستان افزایش دهد. این سازمان در بیانیه‌ای اظهار داشت: «اجرای اعدام‌ها به صورت عمومی، به وحشیانه بودن این مجازات می‌افزاید و اثرات ضد انسانی بر قربانیان و تأثیرات خشن بر شاهدان دارد.»
عفو بین‌الملل این اقدامات را نشانه‌ای از نقض مستمر حقوق بشر توسط طالبان دانست.
ریچارد بنت، گزارش‌گر ویژه‌ی سازمان ملل در امور حقوق بشر در افغانستان، نیز این اعدام‌ها را نقض آشکار قوانین بین‌المللی حقوق بشر توصیف کرد و خواستار توقف فوری چنین اقداماتی شد.
رهبر طالبان اما در سخنان خود، ضمن رد انتقادها از این اعدام‌ها، تصریح کرد که هدف از جنگ طالبان «دستیابی به قدرت یا ثروت» نبوده، بلکه «اجرای قانون اسلامی» بوده است. او تاکید کرد که فرمان‌های الهی، از جمله مجازات‌های تعزیری، باید به‌طور کامل اجرا شوند.
بر بنیاد گفته‌های طالبان، دادگاه عالی این گروه این چهار تن را به اتهام قتل «مجرم» شناخته بود و پس از آن‌که خانواده‌های قربانیان از بخشش آن‌ها خودداری کردند، حکم اعدام آنان صادر شد و به اجرا درآمد.
این در حالی‌ست که طالبان هم‌زمان به دنبال بهبود روابط خود با جامعه‌ی جهانی، به‌ویژه غرب، است. در ماه گذشته، ایالات متحده جوایز تعیین‌شده برای بازداشت سه مقام ارشد طالبان، از جمله سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله‌ی فعلی این گروه و رهبر شبکه‌ی حقانی را که در گذشته متهم به انجام حملات مرگبار علیه دولت پیشین افغانستان و نیروهای خارجی بود، لغو کرد.
علاوه بر این، طالبان امسال چهار شهروند امریکایی را نیز از بند رها کرده‌است. به گفته‌ی مقام‌های این گروه، این آزادی‌ها بخشی از روند «عادی‌سازی روابط» میان افغانستان و ایالات متحده تلقی می‌شود.
با وجود این تلاش‌ها برای تعامل، انتقادهای جهانی از طالبان در زمینه‌ی حقوق بشر، به‌ویژه درباره‌ی محدودیت‌ها علیه زنان و شیوه‌ی اجرای عدالت، همچنان ادامه دارد. سخنان پسین آخندزاده می‌تواند نشانه‌ای روشن از رویکرد غیرقابل مصالحه‌ی او در برابر فشارهای جهانی تلقی شود.
