مدارس طالبان؛ کابوس آینده‌ی افغانستان؟

رزا اوتونبایوا، نماینده‌ی دبیرکل سازمان ملل متحد برای افغانستان، گفته‌است که آنان به‌گزارش‌ها در مورد آموزش دختران در مدرسه‌های طالبان رسیدگی خواهند کرد. این مقام سازمان ملل افزوده‌است که «طالبان اجازه‌ی هیچ‌گونه نظارتی را بر این مدارس نمی‌دهند و کسی نمی‌داند که در آن‌جا چه چیزی آموزش داده می‌شود» و این درحالی‌ست که نه‌فقط دخترانی‌که به مدارس طالبان می‌روند، بلکه هم‌چنین پسرانی‌که توسط این گروه در آموزش‌گاه‌های رسمی تعلیم‌داده می‌شوند در معرض افراطیت و تبدیل شدن به نیروی ایدئولوژیک و «فدایی‌های» آینده‌ی طالبان قرار دارند. این خطر از آن‌جهت در زمان ما از همه بزرگ‌تر شده‌است که طالبان دگر نه یک «گروه شبه‌نظامیِ» پراکنده در دور و نزدیک کشور، بلکه ساختار اصلی قدرت در کشور هستند و اکنون از تمام منابع مالی و انسانی افغانستان برای پرورش جوانان در راستای باورهای خود استفاده می‌کنند.

این‌که طالبان در مدارس خود چه چیزی تدریس می‌کنند نباید در شمارِ «معماهای لاینحل» و نگشودنی باشد؛ بسیار واضح است که آنان همان تعلیماتی را به پسران و دختران جوان این کشور انتقال می‌دهند که پیش‌تر از سوی علمای مدارس دیوبندی در آن‌سوی دیورند به‌آنان منتقل شده‌بود، یعنی شیوه‌ی کشتار، افراطیت و باورهای خشک مذهبی‌ای که جای هیچ‌گونه بحث و گفت‌وگویی را در مورد دیانت و معنای آن در جامعه باقی نمی‌گذارد. در واقع طالبان جز همین یک مورد چیزی برای ارائه کردن ندارند، از آنان انتظار نمی‌رود که در «مدارس دینی» خود «ریاضی و علم و ادبیات و هنر» درس بدهند و یا بتوانند درس بدهند.

البته این هرگز به‌معنای مخالفت با آموزش‌های دینی نیست، در جامعه‌ای دینی‌ای مثل جامعه‌‌ي افغانستان، آموزش‌های دینی یک نیاز است؛ ولی آموزش‌هایی‌که در این مدارس به دختران و پسران کشور داده مي‌شود، نه درسِ دین، بلکه درسِ استفاده‌ی ابزار دین برای سیاست و تصاحب قدرت است. این دروس در مورد این نیستند که یک مومن باید تا چه حد صبور و بردبار باشد و از خشونت بپرهیزد و یا این‌که «تکفیر» چه بحث بغرنج و پیچیده‌ای است و نباید کسی ره بی‌هوده تکفیر کرد، بلکه در آن‌جا به این جوانان درس داده می‌شود که چگونه باید کدام «دشمنِ» کافر را نابود کنند.