مشروعیت و حق تعیینِ سرنوشت

نشست مخالفان رژیم گروه طالبان – دست‌کم شماری از مخالفان آن‌ها – در وین، پایتخت اتریش برگزار شده‌است. نشستی که در آن چهره‌های از جبهه‌های بزرگ و مخالفان معروف طالبان، هم‌چون احمد مسعود، رهبر «جبهه‌ی مقاومت ملی» حضور یافته‌اند. علی‌میثم نظری، مسئول روابط خارجی «جبهه‌ی مقاومت ملی» گفته‌است که مخالفان طالبان در این نشست، روی ترسیم یک نقشه‌ی راه و چگونگی گذار از بحران به‌‌توافق رسیده‌اند. او افزوده‌است که این برگزارکنندکان روی چندوچون ساختار جاگزینِ طالبان در افغانستان نیز، سخن گفته‌اند. البته پرسشی که در این‌جا پدید می‌آید این است که این مخالفان، که رژیم طالبان را – به‌درستی – «نامشروع» و فاقد صلاحیت برای حکم‌رانی به مردم افغانستان می‌دانند، خود چه مشروعیت و حقی برای گرفتنِ تصمیم فردای افغانستان دارند؟‌ و اگر آن‌ها نیز هم‌چون طالبان معتقد به حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش نیستند، آن‌گاه تفاوت اصلی آن‌ها با رژیم گروه طالبان در افغانستان چیست؟


البته در این‌که چنین نشست‌هایی برای طالبان یک‌بار دگر یادآوری می‌کند که آن‌ها «نیروی دل‌خواه» جهان در افغانستان نیستند و پذیرش آن‌ها به‌عنوانِ «واقعیت سیاسی» هرگز به‌معنای مشروعیت‌بخشیدن به آن‌ها نیست؛ اما هم‌چنان نمی‌توان این مخالفان را به‌صرفِ این‌که با رژیم حاکم در افغانستان مخالفت می‌کنند و به آن کین می‌ورزند «قدیسان» و مردمانی نیک‌پندار و نیک‌نیت انگاشت. به‌خصوص که آن‌ها سابقه‌ی حضور در رده‌های متفاوت حاکمیت را داشته‌اند و همین، دلیلی می‌شوند تا شیرمحمد عباس استانکزی، معین سیاسی وزارت خارجه‌ی طالبان به آن‌ها طعنه زند که آن‌ها «امتحان‌شان را داده‌اند» و «تاریخ‌شان گذشته‌است»، ولی این آزمودگان و امتحان‌دادگان را نمی‌توان از پرداختن به وضعیت افغانستان محروم دانست. صدالبته که آنان می‌توانند به فعالیت سیاسی ادامه دهند، ولی پیش از «کشیدنِ نقشه‌ی راه» برای آینده‌ی افغانستان، آن‌ها باید توضیح بدهند که چرا نظام ساخته‌ی دست آن‌ها – و ناتو – به‌چنان وضعیت مضحکی گرفتار آمد و نهایتاً میدان را برای حضور یکه‌تاز و هژمونیک طالبان، خالی نهاد.

آنان هم‌چنین باید توضیح بدهند که نسبت و رابطه‌ی آن‌ها با «اسلام سیاسی» چیست و اگر آن‌ها هم بقایای جهاد علیه اتحاد جماهیر شوروی باشند؛ آن‌گاه تفاوت جوهری و اصلی آن‌ها با رژیم طالبان چیست؟ آیا باور به‌تطبیقِ بی‌کم‌وکاست «شریعت» ندارند؟ و اگر دارند، چه چیزی آنان را از طالبان متمایز می‌کند.