ادامه‌ی فعالیت اقتصادی طالبان؛ امضای تفاهم‌نامه با اوزبیکستان

براساس گزارش‌هایی‌که رسانه‌های داخلی اوزبیکستان منتشر کرده‌اند؛ هیات بلندپایه‌ی این کشور که از چند روز بدین‌سو به افغانستان آمده‌است و با مقام‌های رژیم طالبان دیدار . گفت‌وگو داشته‌است؛ قرارداد تجاری‌ای به‌ارزشِ ۱.۲ میلیارد دالر را با رژیم طالبان امضا کرده‌است. برمبنای این گزارش‌ها، قرارداد شامل طیف وسیعی از حیطه‌ها و ساحات از کشاورزی تا صنعت و دارو و ترانزیت و دگر حیطه‌های تجاری می‌شود. اگر چه رژیم حاکم بر کابل تاکنون در مورد این توافق چیزی نگفته‌است. گفته مي‌شود که در کنار پروژه‌های مورد توافق میان دو طرف، اشاراتی به مسئله‌ی چگونگی انتقال و تبادله‌ی برق نیز صورت گرفته‌است.

این خبر نشان‌گر ادامه‌ی فعالیت و کنش‌گری پی‌گیر طالبان در عرصه‌ي اقتصاد افغانستان است. تدبیری‌که کم‌تر حاکمیتی در چهل سال گذشته – من‌جمله خود همین طالبان در دور نخست حاکمیت‌شان بر افغانستان – از یاد برده و مدنظر نداشتند. چناني‌که در تمامی این سال‌ها رژیم‌های بر سر قدرت در کابل نه‌تنها توجه ویژه و بسنده‌ای به مسئله‌ی اقتصاد افغانستان نداشتند بلکه تا ممکن بود به زیرساخت‌ها و تاسیسات تجاری کشور آسیب وارد نمودند و منابعی را که ممکن بود سود تجاری – به‌هرطریقی – برای افغانستان داشته باشد را پاک نابود کردند؛ از آن جمله می‌توان به انهدام کامل بودای بامیان به‌دست طالبان و به‌فرمان رهبر پیشین و بنیان‌گذار این گروه اشاره کرد؛ مجسمه‌ای که نه‌تنها از میراث‌های ارزشمند تاریخی و فرهنگی افغانستان شمرده می‌شد، بلکه می‌توانست در یک افغانستان باثبات و رو به توسعه، یک جاذبه‌ی گردش‌گری مهم نیز باشد.

حتا اگر فرض را بر این بگذاریم که طالبان در عرصه‌ی تجاری موفق به احیای اقتصاد افغانستان شوند؛ آیا می‌توان نقایص و مشکلات دگری که این رژیم دارد را نادیده گرفت؟ از سویی دگر می‌توان پرسید که این فعالیت‌ها و پیمان‌های تجاری تا چه زمانی و چگونه واجد اعتبار خواهند ماند؛ اگر در چندسال آینده نیز جهان حاضر به پذیرش طالبان به‌عنوان حاکمیت رسمی و مشروع افغانستان نشود؛ آیا باز هم کشوهای دور و نزدیک جهان با طالبان بر سر میز مذاکره‌های اقتصادی خواهند نشست؟ و نهایتاً این‌که آیا طالبان توان و درایت کافی برای مدیریت درست این درآمدها را خواهند داشت و هم‌چون رژیم پیشین درگیر و گرفتار بلای مهلکی به‌اسم فساد مالی نخواهند شد؟ این‌ها و بیش‌تر از این‌ها پرسش‌هایی استند که زمان باید پاسخ بگوید و باید نگریست که طالبان در رویارویی با این چالش‌ها چه‌کار خواهند کرد و تا چه حد خواهند توانست از آزمون بی‌رحم تاریخ، سرافراز برون آیند.