بخش زنان ملل متحد در تازه‌ترین به‌روزرسانی خود از وضعیت زنان و دختران افغانستان گفت که چهار سال پس از بازگشت طالبان به قدرت، حقوق زنان و دختران در این کشور در وضعیت «هشداردهنده» قرار دارد.
بر بنیاد این گزارش، در کنار محدودیت‌های شدید بر آموزش، کار، رفت‌وآمد و مشارکت در تصمیم‌گیری‌های عمومی و حتی خانوادگی، دسترسی زنان به خدمات صحی نیز دشوارتر شده و ترس، محدودیت‌های رفت‌وآمد و کمبود کارکنان صحی زن باعث شده بسیاری از زنان نتوانند به خدمات درمانی دسترسی داشته باشند.
در این به روزرسانی آمده که منع تحصیل زنان در رشته‌های طب و قابلگی، خطر مرگ‌ومیر مادران را افزایش داده و بحران شدید صحی و روانی برای زنان و دختران به‌وجود آورده است.
در بخش آموزش، گزارش می‌گوید که نزدیک به ۳۰ درصد دختران اصلاً وارد مکتب ابتدایی نمی‌شوند و پس از صنف ششم، آموزش رسمی برای آنان پایان می‌یابد. ۷۸ درصد دختران جوان در افغانستان نه آموزش می‌بینند، نه کار دارند و نه آموزش حرفه‌ای. این وضعیت به افزایش ازدواج کودکان و بالا رفتن آمار مرگ‌ومیر مادران منجر شده و هر سال حدود ۲.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی افغانستان را کاهش می‌دهد.
در حوزه‌ی کار و اشتغال، افغانستان اکنون یکی از بزرگ‌ترین شکاف‌های جنسیتی در نیروی کار را دارد؛ تنها یک‌چهارم زنان کار می‌کنند یا جویای کار هستند، در حالی که این رقم برای مردان نزدیک به ۹۰ درصد است. طالبان زنان را از کار در خدمات ملکی، سازمان‌های غیردولتی و حتا سالون‌های زیبایی منع کرده‌اند. کمتر از ۷ درصد زنان افغانستان به حساب بانکی یا خدمات پول موبایلی دسترسی دارند. بسیاری از سازمان‌های جامعه‌ی مدنی زنان نیز تحت فشار مجبور به تعطیلی یا کاهش فعالیت شده‌اند.
در سیاست و مشارکت عمومی، زنان به‌طور کامل حذف شده‌اند. در حالی در سال پایانی جمهوری، بیش از ۲۵ درصد کرسی‌های پارلمان در اختیار زنان بود، اکنون هیچ زن در کابینه‌ی طالبان حضور ندارد. تصاویر زنان در رسانه‌ها، اداره‌ها و رویدادهای رسمی حذف شده و نقش آنان در تصمیم‌گیری‌های خانوادگی نیز ۶۰ درصد کاهش یافته است.
گزارش ملل متحد می‌گوید وضعیت امنیت و خشونت جنسیتی وخیم‌تر شده است. محدودیت‌های رفت‌وآمد، نبود قوانین حمایتی و فقر گسترده زمینه‌ی افزایش ازدواج‌های اجباری و کودک‌همسری را فراهم کرده است. در سال ۲۰۲۳ نزدیک به ۳۰ درصد دختران زیر ۱۸ سال ازدواج کرده‌اند که ۱۰ درصد آنان کمتر از ۱۵ سال سن داشته‌اند.
با این وجود، در گزارش آمده که با وجود این محدودیت‌ها، زنان افغانستان همچنان در بخش‌هایی مانند کسب‌وکار، رسانه و امدادرسانی تلاش می‌کنند و برای حقوق خود و جامعه‌ی شان دادخواهی می‌کنند.
بخش زنان ملل متحد می‌گوید همچنان در افغانستان حضور دارد و با بیش از دوصد سازمان زنان همکاری می‌کند؛ از جمله حمایت از کارآفرینان زن، فراهم‌کردن خدمات روانی و معیشتی، و بلند کردن صدای زنان افغانستان در سطح جهانی.
این نهاد از جامعه‌ی جهانی خواسته است که حمایت پایدار و درازمدت مالی برای سازمان‌های زنان فراهم کند، دست‌کم ۳۰ درصد کمک‌های خود به افغانستان را به برابری جنسیتی اختصاص دهد، از عادی‌سازی تبعیض جلوگیری کند و حقوق زنان را در همه‌ی برنامه‌های بشردوستانه در نظر بگیرد.
ملل متحد تاکید کرده است که زنان افغانستان علی‌رغم تمامی دشواری‌ها با «شجاعت و استقامت» ایستاده‌اند، اما نباید در این مبارزه تنها گذاشته شوند. در پایان این گزارش آمده است: «سکوت گزینه نیست، همبستگی اختیاری نیست. باید برای زنان و دختران افغانستان عمل کرد.»
