کمیسیون جنگ افغانستان که در سال 2021 از سوی مجلس نمایندگان امریکا ایجاد شد، در دومین گزارش خود گفت که پاکستان در تقویت «شورش» طالبان کمک به سزایی کرده است.
در این گزارش که به تحولات افغانستان از 2001 – 2021 پرداخته شده است، آمده که اسلامآباد در حمایت از عملیات ضدهراسافگنی امریکا نقش مهمی داشت، در پی مهار القاعده در خاک خود برآمد و مسیرهای تامین نیازهای نیروهای ائتلاف بینالمللی را فراهم کرد. با این حال، تمایل پاکستان برای همسویی با سیاست امریکا در قبال طالبان از بین رفت؛ وضعیتی که چالشهایی برای تلاشهای ضدشورش امریکا و باثباتسازی افغانستان به وجود آورد.
گزارش افزود خودداری پاکستان از دست کشیدن از تامین پناهگاه به طالبان، باعث تیرگی روابطش با امریکا شد و در نهایت «شورش» طالبان را به شکل معناداری تقویت کرد.
در این گزارش آمده که امریکا پس از خروج اتحاد جماهیر شوروی، توجه خود را از افغانستان برداشت و در دههی 90 میلادی، این کشور جزء اولویتهای واشنگتن به شمار نمیرفت. همین مشارکت محدود و کاهش اطلاعات میدانی باعث شد امریکا توانایی لازم برای شناسایی یا رویارویی با تهدیدات ناشی از افراطگرایی نداشته باشد.
بر بنیاد گزارش، هدف اولیهی امریکا مبارزه با هراسافگنی بود که به مرور زمان، به تلاش گستردهتر برای ملتسازی تبدیل شد. در گزارش تایید شده که عملیاتهای نظامی امریکا و همچنین عملکرد دولت افغانستان به افراد ملکی آسیب رساندند و نارضایتی مردم را برانگیختند.
این گزارش به ناهماهنگی میان نهادهای دولتی امریکا نیز پرداخته است.
بر بنیاد گزارش، تا سال 2005، طالبان بار دیگر خود را سازماندهی کرد و «از پناهگاههای خود در پاکستان نارضایتیهای داخلی بهره برد.» گزارش افزود که محدودیت منابع، ماموریت پراکندهی امریکا و ناتو و ناتوانی در پیشبینی ریشههای نارضایتیها، به رشد طالبان کمک کرد.
در سالهای 2002 تا 2005، بر بنیاد این گزارش، امریکا برای پیگیری اهداف ضدهراسافگنی خود به شدت بر قدرتمداران محلی تکیه کرد. ایالات متحده همچنین در این مقطع برای عملیات علیه القاعده به شدت به پاکستان وابسته بود.
بعضی از ناظران در دومین جلسهی علنی کمیسیون جنگ افغانستان در اپریل 2025 گفتند که شفافیت، انضباط و اهداف امنیتی ۹۰ روز نخست حملهی امریکا، تا سال ۲۰۰۳ تغییر یافتند، زیرا «جنگ عراق منابع، ستادهای نظامی و توجه قابلتوجهی را از افغانستان منحرف کرده بود.»
پس از به قدرت رسیدن بارک اوباما، سیاست امریکا در قبال افغانستان و پاکستان بازبینی شد. نیروهای بیشتری به افغانستان اعزام شدند. اهداف این دوره شامل تقویت عملیات ضدهراسافگنی، تثبیت دولت افغانستان و مهار طالبان برای باز کردن گزینههای راهبردی دیگر، از جمله مصالحهی سیاسی، بودند.
گزارش افزود کشتن اسامه بن لادن، باعث کاهش اعتماد میان امریکا و پاکستان شد.
در بخش دیگر گزارش آمده که دولت افغانستان به شدت به کمکهای خارجی و حمایتهای امنیتی متکی بود. همچنین، خروج نیروهای امریکا و ناتو و توقف هزینههای کلان آنها در افغانستان پیامدهای اقتصادی سنگینی بر جای گذاشت.
از حاکمیت مجدد طالبان چهار سال میگذرد و در این مدت، این گروه آزادیهای شهروندان را به شدت محدود کرده است.