طالبان که پس از تسلط دوباره بر افغانستان وعدهی «حاکمیت ملی بر منابع آب» داده بود، با آغاز پروژههای بند و کانال نه تنها قادر به حل بحران شدید آب در داخل نشده، بلکه زمینهساز «اختلافات جدی» با کشورهای همسایه شدهاست. به گزارش خبرگزاری فرانسه، این گروه در شرایطی به حفر «کانال قوشتپه» پرداخته که کارشناسان هشدار میدهند انحراف بیش از یکپنجم جریان رود آمو میتواند کشاورزی آسیای میانه را با تهدید جدی روبهرو کرده و بحران دریاچهی آرال را تشدید کند.
ازبیکستان، ترکمنستان و قزاقستان بهطور علنی نگرانی خود را ابراز کردهاند، در حالیکه طالبان مدعی است این پروژه بیضرر است و تنها امنیت خوراکی افغانستان را تضمین خواهد کرد. کارشناسان اما میگویند این «رویکرد غیرمسئولانه و بیاعتنایی به توافقات نانوشتهی منطقهای» دیر یا زود با واکنشهایی روبهرو میشود.
در مرزهای غربی نیز اختلاف بر سر رودخانهی هیرمند در اوج خود قرار دارد. تهران بارها طالبان را به نقض معاهدهی ۱۹۷۳ متهم کرده و خواستار رهایی حقآبهی ایران شده است. طالبان در پاسخ، کاهش آب را به گردن تغییرات اقلیمی میاندازد، اما همزمان بندهای جدیدی را در مسیر رودخانه به بهرهبرداری میگذارد. نبود شفافیت در مدیریت آب و بیتوجهی به تعهدات بینالمللی، نگرانیها دربارهی افزایش تنش میان دو کشور را بیشتر کرده است.
در شرق نیز خطر مشابهی وجود دارد. منطقهی رود کابل که برای پایتخت حیاتی است، با پاکستان مشترک است اما هیچ توافق رسمی برای استفاده از آن وجود ندارد. طالبان وعدهی اجرای پروژههای بزرگ دادهاست، اما کمبود بودجه و توان فنی باعث شده این وعدهها بیشتر مصرف تبلیغاتی داشته باشد تا نتیجهی عملی. در همین حال، بحران آب در کابل هر روز زندگی مردم را سختتر میکند.
به نوشتهی خبرگزاری فرانسه، پروژههای آبی طالبان بیش از آنکه نشانهای از توانایی مدیریتی باشد، بازتابی از رویکرد شتابزده و پرهزینهای است که میتواند افغانستان را در انزوای بیشتر فرو برده و روابط شکننده با همسایگان را به مرحله بحران بکشاند.