ممنوعیت چهارسالهی حضور دختران در مکاتب، آنها را به سمت روشهای جایگزین، از جمله آموزشهای آنلاین سوق داده است. دختران اکنون میتوانند با دسترسی به اینترنت، به یادگیری تقریباً هر آنچه که در دنیای دیجیتال کاربرد دارد، بپردازند.
سودابه که قبلاً دانشجوی فارمسی بود، اکنون میگوید امید را در آموزشهای آنلاین پیدا کرده است. او که در حال گذراندن دورهی رایگان آموزش برنامهنویسی کامپیوتر است، افزوده: «من باور دارم که انسان نباید زیر فشار خم شود، بلکه باید از هر راه ممکن رشد کند و به آرزوهایش برسد.»
پس از سال 1400، چندین مکتب آنلاین ایجاد شدهاند که بهطور رایگان، برای دختران نصاب تعلیمی افغانستان را آموزش میدهند. این مکاتب همچنین برنامههای فرهنگی و آموزشی، از جمله کتابخوانی و مقالهنویسی نیز برگزار میکنند.
سودابه گفت: «این مهارتهای جدید کمکم کردند تا اعتماد به نفسم را بازیابم و مسیر روشنی برای خود ترسیم کنم.»
دورههایی که او شرکت میکنند، بخشی از آموزشهای نهاد «افغان گیکز» است که توسط مرتضی جعفری، 25 ساله، که سالها پیش از ترکیه به یونان رفت، راهاندازی شدهاند. او پس از رسیدن به یونان، با کمک یک آموزگار، در دورهی برنامهنویسی شرکت کرد. جعفری قبلاً هیچ چیزی دربارهی کامپیوتر نمیدانست و حتی نمیتوانست آن را روشن کند.
او از محل سکونت یکاتاقهاش در مرکز آتن، گفته: «هدف اصلیام این بود که آنچه از دیگران رایگان دریافت کردم را به جامعه، به ویژه زنان افغانستان، بازگردانم.» او اکنون ۲۸ دانشآموز زن افغانستان را در سه سطح – مبتدی، متوسط و پیشرفته – آموزش میدهد.
زحل نیز فرد دیگری است که یک مرکز آنلاینی برای دختران ایجاد کرده است. او گفته که تیم کوچک این مرکز که متشکل از پنج تن بود، اکنون به ۱۵۰ آموزگار و مدیر و بیش از چهارهزار دانشآموز رسیده است. او که ۲۰ ساله است و برای جلوگیری از تهدیدها از نام مستعار استفاده میکند، گفته: «ما همه داوطلبانه و بدون معاش و حمایت کار میکنیم. هدف ما تنها ارائهی آموزش رایگان برای دختران و ارتقای مهارتهای پژوهشی در افغانستان است.»
مرکز آموزشی او اکنون دورههای مختلفی از روانشناسی و زبانهای خارجی گرفته تا آموزش قرآن و فن بیان ارائه میدهد. زحل به اسوشیتدپرس گفت وقتی ممنوعیت آموزش دختران اعلام شد «افسرده شدم چون هیچ چیز در دسترس نبود. مکتب، دانشگاه، هیچی نبود. این خیلی روی من تاثیر گذاشت.»
همزمان، دانشگاههای ویژهی زنان نیز بهطور آنلاین فعالاند که صدها دختر محروم از دانشگاه، در رشتههای مختلفی مصروف آموزش در آنها هستند. این دختران هرچند این برنامهها را فرصتی خوب تلقی میکنند، اما میگویند که نمیتوانند جای آموزش حضوری را بگیرند.
یکی از مشکلات اساسی در آموزشهای آنلاین، دسترسی به اینترنت است. در بسیاری از مناطق افغانستان، مردم به اینترنتی دسترسی ندارند که بتواند یک جلسهی یکساعته در برنامهی «زوم» را بدون اختلال، پشت سر بگذراند.
هزینههای طاقتفرسای اینترنت نیز چالش عمده برای اکثر دانشآموزان است.