ادارهی بازرس ویژهی ایالات متحده برای بازسازی افغانستان (سیگار) در آخرین گزارش ربعوار خود پیش از توقف کامل فعالیت، به کانگرس امریکا اعلام کرد که ایالات متحده در سال جاری میلادی تمامی برنامههای کمک خارجیاش به افغانستان را پایان دادهاست؛ تصمیمی که در پی فرمان اجرایی دانلد ترمپ، رییسجمهوری این کشور، برای بازبینی و همراستاسازی سیاست کمکهای خارجی امریکا اتخاذ شد و عملاً فصل بیستوچهار سالهی مشارکت امریکا در افغانستان را خاتمه دادهاست. با این حال، فقط سه برنامهی محدود آموزشی و نظارت بر مواد مخدر همچنان ادامه دارند.
بر اساس گزارش، دو برنامهی آموزشی «صندوق بورسیه زنان» و «حمایت از دانشجویان افغانستان» که از سوی وزارت خارجه اداره میشوند و به دانشجویان افغانستان امکان ادامهی تحصیل آنلاین یا در شعبهی دوحهی دانشگاه امریکایی افغانستان را فراهم میکنند و برنامهی نظارتی مواد مخدر دفتر ملل متحد برای مبارزه با مواد مخدر و جرایم که از اتریش و ازبیکستان فعالیت دارد، از برنامههای مورد حمایت امریکا برای افغانستان اند.
سیگار مینویسد دلایل توقف سایر برنامهها مشخص نیست. ادارهی انکشاف بینالمللی امریکا و چند دفتر وزارت خارجه اعلام کردهاند که در تصمیمگیری دربارهی لغو این برنامهها نقشی نداشتهاند و اطلاعاتی در این زمینه دریافت نکردهاند. وزارت خارجه نیز این نهادها را به دفتر کمکهای خارجی ارجاع داده، اما این دفتر پاسخ داده که «هیچ صلاحیتی» در این زمینه ندارد و از پاسخ به پرسشهای سیگار خودداری کرده است.
فرمان اجرایی ترمپ، وزارت خارجهی امریکا را موظف کرد همهی برنامههای کمک خارجی را بررسی کند تا مشخص شود آیا این برنامهها با منافع ملی و اهداف سیاست خارجی دولت همخوانی دارند یا نه. پس از تکمیل این بررسی، وزارت خارجهی امریکا در ۱۹ حمل اعلام کرد که تمامی برنامههای فعال در افغانستان «غیر همراستا با اهداف سیاست خارجی دولت» تشخیص داده شده و متوقف میشوند.
در ادامهی گزارش آمده است که پس از صدور دستور توقف، همهی پرداختها از جمله کمکهای نقدی و اضطراری متوقف شد و تنها برنامههایی که خدمات نجاتبخش مانند مراقبتهای طبی یا کمکهای معیشتی فوری ارائه میکردند، از این روند مستثنا شدند. حتی کمکهای اضطراری خوراکی که پیشتر از توقف مستثنا بود نیز به دلیل نگرانی از «مداخلهی طالبان» قطع شد و کمکهای نقدی به دلیل نگرانی از سوءاستفاده و نبود پاسخگویی مناسب متوقف گردید.
با توقف این کمکها، روند بستن قراردادها و تعیین تکلیف داراییهای باقیمانده آغاز شد. سازمانهای غیرحکومتی و بینالمللی موظف شدند طرحهای واگذاری داراییهای با ارزش بالای ده هزار دالر را برای تایید ارائه کنند. اما گزارش سیگار نشان میدهد که طالبان فشار فزایندهای برای تصاحب این داراییها وارد کردهاند؛ از جمله در ماه ثور امسال دوبار به دفتر یکی از شرکای اجرایی امریکا در کابل حمله کردند و تمامی داراییهای باقیمانده، از جمله دو موتر زرهی و تجهیزات امنیتی حساس را مصادره کردند؛ اقدامی که با تهدیدهای لفظی و جسمانی علیه کارکنان همراه بوده است.
سازمانهای دیگر نیز از دشواریهای فزاینده در اجرای برنامههای واگذاری داراییها خبر دادهاند و تاکید کردهاند که شرایط وخیم امنیتی و اداری تلاشها برای حفاظت از اموال و امنیت کارکنان را مختل کرده است. سیگار هشدار داده است که توقف ناگهانی کمکها و کمبود نهادهای فعال برای دریافت یا نابودی داراییها، خطر مصادره و سوءاستفادهی طالبان از این اموال را بهشدت افزایش داده است.
این گزارش آخرین گزارش ربعوار سیگار پیش از توقف کامل فعالیتهای این اداره در سپتامبر امسال است. سیگار یادآور شده است که با پایان یافتن کمکهای امریکا، آنچه در آینده افغانستان رخ خواهد داد «به مردم افغانستان بستگی دارد.»