کارشناسان سازمان ملل متحد در گزارش تازهی خود گفتند طالبان برای تامین امنیت داخلی و اجرای قوانین خود، بهویژه در شمال افغانستان، از جنگجویان جماعت انصارالله (طالبان تاجیکستان)، جنبش اسلامی ازبیکستان، کتیبهی امام بخاری و حزب اسلامی ترکستان، کار میگیرد.
در این گزارش آمده که نگرانیها دربارهی بازگشت جنگجویان هراسافگن خارجی به افغانستان و آسیای مرکزی که قصد دارند امنیت منطقه را تضعیف کنند، رو به افزایشاند.
این کارشناسان گفتند که طالبان فضای «تساهلآمیزی» را برای فعالیت گروههای هراسافگن مختلف، از جمله القاعده و گروههای مرتبط با آن، حفظ کرده است. به باور آنها، این موضوع تهدید جدی برای امنیت آسیای مرکزی و دیگر نقاط جهان وضع میکند.
این کارشناسان که بر تحریمها علیه داعش و القاعده نظارت میکنند، گفتند که داعش خراسان در شمال افغانستان و مناطق نزدیک به خط مرزی دیورند، مدرسههای دینی ایجاد کرده است که در آنها به کودکان آموزشهای ایدئولوژیک فراهم میکند و به نوجوانان حدود 14 ساله نیز [انجام عملیاتهای] انتحاری را آموزش میدهد.
در این گزارش که در تاریخ 2 اسد منتشر شده، آمده که داعش خراسان همچنان «جدیترین» تهدید در سطح منطقهای و بینالمللی به شمار میرود. بر بنیاد گزارش، این گروه با داشتن حدود دوهزار جنگجو، به جذب نیرو در داخل و خارج از افغانستان ادامه میدهد.
در گزارش آمده که نگرانیهایی وجود دارند که برخی جنگجویان افراطی ممکن است از سوریه به افغانستان و سپس برای انجام عملیات به کشورهای منطقه، بهویژه آسیای مرکزی، منتقل شوند.
کارشناسان خاطرنشان کردند که «القاعده در شبهجزیره عربی» صدها جنگجوی گروه الشباب را در یمن آموزش داده و تجهیز کرده است. این گروه از نیروهای الشباب خواسته تا با الهام از تجربهی طالبان در افغانستان، در سومالیا دست به اقدام بزند.
این کارشناسان در گزارششان که از آدرس شورای امنیت ملل متحد منتشر شده است، گفتند اولویت داعش حمله به مردم شیعه، اعضای طالبان و خارجیها میباشد. به گفتهی آنها، جنگجویان داعش تحت رهبری سناءالله غفاری در ولایتهای شمالی و شمالشرقی افغانستان پراکنده هستند و تلاش دارند تا عملیات خود را در کشورهای همسایه و نهایتاً جهان، گسترش دهند.
براساس این گزارش، هرچند تلاشهای طالبان موجب کاهش تواناییهای داعش شده، اما این گروه همچنان فعال است و از نارضایتیها نسبت به طالبان بهرهبرداری میکند.
در گزارش آمده: «اگرچه رهبری عمدتاً در دست پشتونهای افغانستان است، اما نیروهای عادی [داعش] عمدتاً از آسیای مرکزی هستند. برخی از نزدیکان داعش خراسان که قصد عبور از مرزها را داشتند، زن بودند؛ از جمله همسران جنگجویان اهل آسیای مرکزی.»
به گفتهی کارشناسان ملل متحد، کشورهای عضو این سازمان بر این باورند که القاعده در افغانستان تهدید فوری برای منطقه محسوب نمیشود، زیرا منابع محدودی دارد و به شدت کوچک شده است؛ در حالیکه نشانههایی از قصد بلندمدت القاعده برای انجام عملیاتهای خارجی وجود دارند.
در گزارش آمده که جنگجویان القاعده در افغانستان، عمدتاً عربتبارند که سابقهی جنگ با طالبان را نیز در کارنامهی خود دارند. آنها در شش ولایت – غزنی، هلمند، قندهار، کنر، ارزگان و زابل – پراکنده هستند. بر بنیاد این گزارش، چندین پایگاه آموزشی مرتبط با القاعده در سراسر افغانستان وجود دارد و سه پایگاه جدید نیز شناسایی شدهاند، هرچند احتمالاً این پایگاههای جدید کوچک و ابتدایی هستند. در این پایگاهها، جنگجویان القاعده و تحریک طالبان پاکستان آموزش میبینند.
در بخش دیگر گزارش آمده که برخی کشورهای عضو سازمان ملل متحد گفتهاند که در بخشهایی از جنوب افغانستان، هماهنگی نزدیکی میان ارتش آزادیبخش بلوچستان (بیالای)، از جمله شاخهی «بریگاد مجید» آن و تحریک طالبان پاکستان وجود دارد. در این گزارش بدون نامبردن از کشور خاصی، آمده که یکی از این کشورها اعلام کرد که این دو گروه از چهار اردوگاه آموزشی مشترک (مثلاً در ولسوالیهای شاه ولی کوت و شورابک – که هر دو در قندهار، قلب پایگاه رهبر طالبان قرار دارند) استفاده میکنند. به گفتهی کارشناسان، القاعده آموزشهای ایدئولوژیک و تسلیحاتی در اختیارشان قرار میدهد.
کارشناسان گفتند که یکی از منابع تمویل داعش خراسان، ربودن بازرگانان در افغانستان است.