روزنامهی واشنگتن پُست، امروز (پنجشنبه، 15 جوزا)، به نقل از پنج منبع آگاه گزارش داد که بهبود روابط طالبان با پاکستان در هفتههای پسین، نتیجهی سالها تلاش دیپلوماتیک چین بوده است.
یک مقام پاکستانی به این روزنامه گفت که درگیری هند و پاکستان، فشار زیادی بر ارتش پاکستان وارد کرد و این موضوع، به گفتوگوها با طالبان نیز فوریت بیشتری بخشید. او افزود: «آن لحظهای بود که همهی طرفها متوجه شدند بهتر است با هم همکاری کنند تا مشکلات حل شوند.»
منابع گفتند که چین، پاکستان و طالبان، منافع مشترکی داشتهاند. طالبان بهشدت بهدنبال سرمایهگذاری برای کنار آمدن با تحریمهای غرب و کاهش کمکهای جهانی، است؛ پاکستان با چندین شورش داخلی دستوپنجه نرم میکند و خواستار تامین امنیت مرز غربیاش است؛ چین نیز از حملات شبهنظامیان به پروژههای زیرساختیاش در پاکستان بهطور فزایندهای ناامید شده است.
پاکستان بهدلیل «همکاری» ادعایی طالبان افغانستان با تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی)، روابطش با این گروه را تیره کرده بود. با این حال، آصف درانی، نمایندهی ویژهی پیشین پاکستان برای افغانستان، به واشنگتن پست گفت: «فعالیتهای تیتیپی بهطرز چشمگیری محدود شدهاند. حتماً به آنها گفته شده که چنین شود.»
محبالله شاکر، سرقنسول طالبان در پیشاور، گفت مسایلیکه در سالهای پسین این گروه و پاکستان را از هم جدا کرده بود «تقریباً حل شدهاند.»
همزمان، سعیدالله سعید، یکی از فرماندهان طالبان در سخنرانی خود در مراسم فارغالتحصیلی شماری از نیروهای پولیس این گروه، گفت که پیوستن به گروههای دیگر و جنگیدن در خارج از افغانستان، بدون تایید هبتالله، جایز نیست.
وزیر خارجهی پاکستان و طالبان، در نشست سهجانبهی خود با چین، توافق کردند تا نمایندگیهای دیپلوماتیک خود را به سطح سفیر ارتقا دهند. محمداسحاق دار، وزیر خارجهی پاکستان اعلام کرد که افغانستان به دهلیز اقتصادی چین – پاکستان (سیپک) که بخشی از ابتکار چینی کمربند و جاده است، میپیوندد.
لیو زونگیی، تحلیلگر موسسهی مطالعات بینالمللی شانگهای، یک اندیشکدهی وابسته به دولت چین، گفت: «با کنار رفتن ترمپ و ایالات متحده از مسئولیت … کشورهای دیگر باید مسئولیت را بر عهده بگیرند.» دولت امریکا در سال 2021 تمامی نیروهای نظامی خود را از افغانستان خارج کرد و در پی آن، رویکرد «بیاعتنایی» را در قبال این کشور اتخاذ کرده است.
از سویی هم، گروه شبهنظامی، پروژههای چین را در ایالتهای جنوبغربی و شمالغربی پاکستان تهدید میکنند. از سال 2021 تا کنون، دستکم 20 شهروند چینی در این کشور کشته شدهاند و بیجینگ بهتازگی از پاکستان خواست تا «اقدامهای موثری برای امنیت شهوندان، موسسات و پروژههای چینی» انجام دهد.
طالبان پیشتر اعلام کرد که چین شریک بازرگانی مهم این گروه است. یک عضو ارشد طالبان به واشنگتن پست، گفت که این گروه امیدوار است که سرمایهگذاری چین در جادهها، راهآهن و پارکهای صنعتی، هزاران شغل تازه ایجاد کند. افغانستان با بحرانی روبهرو است که با بازگشت روزافزون مهاجران، آشکارتر نیز شده است.
یک آموزگار دانشگاه شانگهای گفت: «چین نمیتواند نیروهای خود را به افغانستان برای مبارزه با هراسافگنی بفرستد. تنها کاری که میتوانیم انجام دهیم این است که به طالبان کمک کنیم تا این گروه به چین در سرکوب نیروهای هراسافگنیای که سینکیانگ را هدف قرار میدهند، کمک کند.» واشنگتن پست نوشت که اعضای میانهرو طالبان ممکن است حاضر باشند از رفتار چین با مسلمانان این کشور در ازای [کمکهایش] در توسعهی اقتصادی، چشمپوشی کند.
در ادامهی گزارش آمده است که احتمالاً طالبان قندهاری به انگیزههای پاکستان در افغانستان، همچنان بدبین باشد. بسیاری از مردم افغانستان گمان میکنند که هدف اصلی پاکستان، جلوگیری از تبدیل شدن آنها به «شریکی برابر» است.
طبق برنامههای تازه، انتظار میرود در حالیکه افغانستان بهعنوان پیوندی به آسیای مرکزی عمل کند، پاکستان در مرکز بازرگانی منطقهای چین باقی بماند. یک مقام ارشد پاکستانی گفت: «همه چیز باید از طریق پاکستان انجام شود.»