ورزشِ سیاسی؛ رشد کریکت در افغانستان چه نفعی برای طالبان دارد؟

واشنگتن پُست بانشر گزارشی از حمایت گسترده‌ی رژیم طالبان از رشد کریکت در افغانستان خبر می‌دهد. حالانکه طالبان در دور نخست حاکمیت خویش با این ورزش – و دگر ورزش‌ها – مخالفت می‌کردند. چرا؟ چه‌ چیزی در مورد کریکت تغییر کرد‌ه‌است؟ چه نفعی در این ورزش‌ برای طالبان نهفته است؟

نقش فرهنگ قومی را در این معادله بی‌شک نمی‌توان نادیده گرفت. پشتون‌ها که مهم‌ترین گروه قومی حامی طالبان دانسته می‌شوند، به‌گونه‌ای گسترده در رشد و گسترش دامنه‌ی شهرت و محبوبیت کریکت در افغانستان نقش‌آفرین بوده‌اند. پس جای تردیدی باقی نمی‌ماند که پشتون‌های حاضر در رژیم طالبان حاشیه‌ی امنی برای بازی‌کنان کریکت فراهم کنند تا این ورزش بتواند وجود داشته و اجازه‌ی پیشرفت و رشد را داشته باشد.

ولی برخورد طالبان با کریکت و حمایت آنان از این ورزش، به‌سطحی بسیار فراتر از فرهنگ قومی و صرف «پشتونوالی» و این چیزها دلالت می‌کند. ظاهراً محبوبیت درحالِ اوج‌گیری این ورزش درمیان تمامی مردم افغانستان، از تاجیک‌‌ها و اوزبیک‌ها تا دگر اقوام و باشندگان افغانستان؛ فرصت مغتنمی برای رژیم طالبان درجهت کسب محبوبیت و مقبولیت اجتماعی به‌نظر می‌رسد. آنان بالقوگی‌های سیاسی کریکت را متوجه شده و سعی می‌کنند که از این امکان‌ها درجهت جا انداختن خود و رژیم خود به‌عنوان «نماینده‌ی واقعی» مردم افغانستان استفاده کنند. فرصتی‌که بی‌شک تاثیری ژرف روی دایره‌ی پذیرندگی و حتا به یک معنا مشروعیت‌یابی طالبان خواهد داشت.

این تجربه را به‌گونه‌ی جالب توجهی می‌توان با تجربه‌ی قهرمانی افریقای جنوبی در جام جهانی راگبی سال ۱۹۹۵ مقایسه کرد. جام جهانی‌ای که با ابتکار و تدبیر نلسون ماندلا، تبدیل به‌کلید وحدتِ قسمت عمده‌ای از سیاه‌پوستان و سفیدپوستان افریقای جنوبی شد. با این تفاوت که طالبان سعی نمی‌کنند که از کریکت به‌عنوان کلید «وحدت» و پذیرش هم‌دگر، بلکه به‌عنوان ابزاری برای جذب هرچه بیشتر مردم و گروه‌های اجتماعی به‌جبهه و سمت خود و در مخالفت با منتقد و دشمن و جز این‌ها ، استفاده کنند. کریکت در واقع «پوپولیسمی» است که طالبان به‌رغم گروه راست‌گرای افراطی بودن هرگز آن‌را نداشته‌اند. و اینک این ورزش را سکوی‌ پرتابی به‌سمت آن پوپولیسم آیده‌ال خود می‌بینند.

درکنار این، طالبان از همان روز رسیدنِ مجدد به‌قدرت درموردِ عزم خود برای ثروت‌اندوزی و افزایش عواید ملی بسیار صریح بوده‌اند؛ آنان تلاش کرده‌اند که سیستم‌ مالیاتی را بازنگری و جمع‌آوری کنند. برای چنین رژیمِ تحت فشار اقتصادی‌ای، ورزش درآمدزایی چون کریکت بی‌شک که مورد بسیار خوبی برای تمرکز و سرمایه‌گذاری‌ست. دوستان عرب طالبان، کشورهایی چون امارات متحده‌ی عربی و دگر کشورهای عرب نیز طی سال‌های اخیر سرمایه‌های هنگفتی را صرف کریکت کرده‌اند؛ از برگزاری لیگ‌های تجارتی گرفته تا اعمار ورزشگاه‌های مجلل و باشکوه و بعید نیست که طالبان نیز با رشد کریکت در داخل افغانستان سهمی از این سرمایه‌ها و سودی از این تجارت ببرند.

البته این «افسون» طالبان در همه‌کس کارگر نیفتاده‌است. به‌گزارش اس‌بی‌اس نیوز، کاپیتان سابق تیم‌ ملی زیر نزده‌سال افغانستان، فرحان زاخیل پس از به‌قدرت رسیدن طالبان در افغانستان از این کشور فرار کرده‌است و اینک می‌خواهد که نردبان رشد خویش را در کریکت استرالیا بالا برود.