ایران از طرح ایجاد سه خط قطار مسافربری بینالمللی با هدف تقویت پیوندهای منطقهای و یکپارچگی اقتصادی خبر داد؛ خطوطی که این کشور را به افغانستان، ترکیه و ترکمنستان متصل خواهد کرد.
به گفتهی جبارعلی ذکری، رییس راهآهن ایران و معاون وزارت راه و شهرسازی این کشور، خط مستقیم تهران–انقره بهعنوان پروژهی شاخص این طرح تا دو ماه آینده عملیاتی میشود و بر مسیر موجود تهران–وان ترکیه بنا خواهد شد. مذاکرات در خصوص کرایه و ترتیبات مالی میان مقامهای دو کشور در جریان است.
خط دوم، مسیر تهران و مشهد به هرات در غرب افغانستان است که آغاز آن به حل مسائل مربوط به اسناد مسافرتی میان دو کشور بستگی دارد. رسانههای ایرانی گزارش دادند که این مسیر در مرحله نخست تا روزَنک در نزدیکی هرات امتداد خواهد یافت و پس از تکمیل ۷۰ کیلومتر باقیمانده توسط شرکتهای ایرانی، مستقیماً به شهر هرات وصل خواهد شد.
خط سوم نیز مشهد را به مرو در ترکمنستان متصل میکند و دسترسی ایران به آسیای میانه را گسترش میدهد. مقامهای ایرانی میگویند این شبکه پس از تکمیل، عبور و مرور مسافران را تسهیل کرده و مسیر دسترسی ایران به ازبکستان و تاجیکستان را نیز فراهم میکند.
این اعلام در حالی صورت میگیرد که ایران همزمان اخراج مهاجران افغانستان را شدت بخشیده است. طبق آمار مقامهای محلی در هرات، تنها در یک ماه گذشته نزدیک به ۷۵۰ هزار مهاجر افغانستان از طریق گذرگاه اسلامقلعه وارد کشور شدهاند که بیشتر آنان از ایران اخراج شدهاند.
از سویی هم، برخی آگاهان باور دارند که در طرح ایران برای توسعهی خطوط آهن منطقهای، فرصتهای مهمی مانند افزایش ارتباطات منطقهای و تقویت بازرگانی دیده میشود، اما پرسشهایی دربارهی توان اجرایی و تامین منابع مالی آن باقی است. به باور این شمار، تا زمانی که مشکلات ساختاری در هماهنگی مرزی، امنیت و مدیریت سفر میان کشورها حل نشود، این پروژهها ممکن است بیش از حد خوشبینانه به نظر برسند. چنین نقدهایی بر ضرورت شفافیت بیشتر در جدول زمانی و منابع تامین مالی تاکید دارد تا ارزیابی واقعبینانهتری از موفقیت آن ارائه شود.