پایان حضور بایدن در کاخ سفید؛ جو بایدن چه میراثی برجا نهاد؟

هنگامی‌که چهار سال پیش از امروز و پس از انتخاباتی نفس‌‌گیر و رقابتی تنگاتنگ با دانلد ترمپ، بایدن به رویای دیرین خود که تصاحب کرسی ریاست‌جمهوری امریکا بود رسید؛ سابقه‌ی طولانی او در واشنگتن چشم‌اندازی از موفقیت و توسعه را در پیش روی ایالات متحده ترسیم می‌کرد.

با این‌حال چهار سال نخست ریاست‌جمهوری بایدن برای تعیین سرنوشت دور دوم حضور او در انتخابات کافی بود؛ روی‌دادهایی هم‌چون خروج از افغانستان، جنگ در غزه و حمله‌ی روسیه بر اوکراین تعیین‌کننده‌ترین دقایق ریاست‌جمهوری بایدن بودند.

اینک و در فاصله‌ی چند ساعت مانده به انتقال رسمی قدرت از بایدن به ترمپ، می‌توان نگاهی به چهار سال گذشته افکند و پرسید بایدن از خود میراثی برجا نهاده‌است؟

در این‌که وجه شدیداً مورد انتقاد اداره‌ی بایدن سیاست خارجی آن بوده‌‌است تردیدی نیست؛‌ حمله‌هایی که ترمپ در کارزارهای انتخاباتی به بایدن می‌کرد نیز عمدتاً متمرکز بر ناکامی‌های جهانی اداره‌ی او بود.

بایدن که از گذشته‌های دور و زمانی‌که معاون ریاست‌جمهوری اوباما را برعهده داشت و پیش‌تر از آن‌که سناتور ایالت دلاویر بود نیز نگاه چندان مساعدی به مداخله‌ی امریکا در افغانستان نداشت؛ مقام‌های حکومت پیشین افغانستان از تاکید تند بایدن به ارجحیت پاکستان بر افغانستان در سیاست خارجی امریکا گفته‌است.

خروج امریکا از افغانستان که یکی از ماندگارترین صحنه‌های مربوط به سیاست خارجی امریکا در نیم قرن گذشته را پدید آورد؛ از سوی مقام‌های امریکایی و حتا خود دموکرات‌ها «فاجعه‌بار» خوانده شد. تصویر خروج شتاب‌زده و سراسیمه‌ی بزرگ‌ترین قدرت نظامی جهان از حاکمیت یک گروهک «دهشت‌افگن» ضربات هنگفتی به تصویر امریکا و ایضاً تصویر بایدن وارد کرد.

از سوی دگر بایدن که از حامیان سرسخت ناتو و نظم حاکم جهانی بود با تمام توان از اوکراین در برابر روسیه دفاع کرد؛ صدها میلیارد دالر در طول ریاست‌جمهوری او به اوکراین کمک نظامی و مالی شد؛ با این‌حال امریکایی‌هایی که چندان موافقِ مداخله‌ی امریکا در امور شرق اروپا نبودند، تصمیم به خارج کردن او از کاخ سفید گرفتند.


همین‌گونه جنگ غزه که هشدارهای او و اداره‌اش به اسرائیل در مورد کشتار افراد ملکی از سوی نتانیاهو و گالانت نادیده گرفته شد و تصویر آسیب‌دیده‌ی امریکا در صحنه‌ی جهانی را آسیب‌دیده‌تر نیز کرد.


او نه‌تنها نتوانست که با تامین منافع امریکا و متحدانش از ادامه‌ی کشتار جلوگیری کند، بلکه سیاست‌های امریکا و اسرائیل و از سویی دگر ایران و متحدان منطقه‌ای آن عملاً خاورمیانه را در یک قدمی یک جنگ گسترده قرار داد.

با این‌حال میراث جهانی بایدن را نباید الزاماً هم‌سان و هم‌ارز میراث داخلی او برای امریکا پنداشت؛ اداره‌ی او موفق به مدیریت تورم جنجال‌برانگیز در امریکا شد.

او که با شکستن ریکارد رانلد ریگان تبدیل به پیرترین رئیس‌جمهوری در تاریخ امریکا شد؛ دست‌آوردهای اقتصادی قابل توجهی به‌دست آورد.

اداره‌ی او نرخ بی‌کاری را به‌گونه‌ی چشم‌گیری کاهش داد و حداقل دستمزدها را افزایش داد. برنامه‌ی پوشش صحی را برای عامه‌ی امریکایی‌ها گسترش داد و برنامه‌های زیربنایی بزرگ و قابل توجهی را راه انداخت.

نیو ریپابلیک در مطلبی که در جولای سال گذشته‌ی میلادی به نشر رساند کارنامه‌ی اقتصادی اداره‌ی بایدن را ستوده و دست‌آوردهای او را در این بخش قابل توجه دانست.

با این‌حال او و دموکرات‌ها از کسب رای طبقه‌ی متوسط و کارگر در انتخابات ماه نوامبر ناکام ماندند؛ ترمپ تقریباً در تمامی ایالت‌های امریکا بهتر از دور پیش عمل کرد.

این‌که ضعف او در مناظره‌ی نخست انتخاباتی با ترمپ، خروج از افغانستان، جنگ اوکراین یا خاورمیانه‌ی ناآرام یا بالاخره خطاهای لفظی و رفتاری متعدد او، کدام مهم‌ترین عامل در شکست او در انتخابات درون‌حزبی بود سخن بسیار است؛ ولی بی‌تردید هرکدام این عوامل نقشی در کاهش محبوبیت بایدن داشتند.

عمل‌کرد او در این برهه آنچنان برای مردم امریکا غیرقابل قبول بود که او حتا نتوانست در انتخابات ۲۰۲۴ نامزدی حزب خود را به‌دست آورد.