آلبرت اینشتین ، فزیکدان بزرگ آلمانی، یکی از ستایششدهترین شخصیتهای کل تاریخ تمدن بشریست. نظریههای نسبیت عام و خاص اینشتین ، بیتردید پایهی بخش بزرگی از پیشرفتهای بشر در یک قرن گذشته بوده است.اینشتین را بهدرستی در شمار درخشانترین ذهنهای تاریخ تمدن بشری میآورند. فهرست کتابهای مورد علاقهی این نابغهی نادرهی بشر، بیشک شامل خواندنیترین شهکارهای تاریخ دانش بشری است.
اگر بنا باشد فهرستی از درخشانترین و حیرتآورترین ایدههایی که در تاریخ بهذهن بشریت رسیده – و یا بهعبارتی دقیقتر بهواسطهی آن آفریده شده است – تهیه کرد، یکی از این نظریهها و ایدهها بیشک باید ایدهی «نسبیت» باشد؛ کشف این حقیقت «دور از ذهن و پیچیده» که فضا – زمان نه دو پدیدهی جدا و مطلق، بلکه پیوستاری نسبیاند.
بیشک ذهنِ نادر آن نابغهای که چنین ایدهای را خلق کرده است، یعنی ذهن آلبرت اینشتین ، ذهنی بینظیر است که درکی دقیق، ژرف و خوب از تاریخ دانش و ادبیات بشری دارد. گستردگی فهم اینشتین از دانش بشری را میتوان از لابلای مکاتبهی او با زیگموند فروید، مغز ناب و نادر دگر بشری، دریافت.
۵. عناصر، از اقلیدس
نهتنها برای اینشتین ، بلکه برای هزارهها، «عناصر» از اقلیدس، یکی از مبناهای درک منطقی بشر از هستی بوده است. میزان تاثیر و تکثیر این کتاب بهراستی که «حیرتآور» است. جان ویلی در کتاب تاریخ ریاضیات خود «عناصر» از اقلیدس را «موفقترین» و «تاثیرگذارترین» کتاب درسی در تاریخ بشریت خوانده است. اقلیدس در این کتاب مبناهای فهم دقیق هندسهی بر پایهی ریاضیات را پی میریزد و میتوان نگارش این کتاب را آغاز رهایی تدریجی بشر از «درک نادقیق» هندسه، و در نتیجه درک نادقیق هستی دانست.
۴. دنکیشوت، میگل د سروانتس
از کسی چون اینشتین توقع کمتر از این نیز نمیرود، دنکیشوت که نخستین رمان مدرن جهان خوانده میشود، شهکاریست از سروانتس که ماجرای شوالیهای خیالاتی را در قالب طنز – ولی در اوج ژرفنا و دقت – روایت میکند. ترجمههای بسیاری خوبی از این کتاب بهفارسی وجود دارد. دنکیشوت نهتنها اینشتین ، بلکه اندیشمندان بزرگ دگری – همچون بورخس – را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
۳. رسالهای در باب طبیعت بشر، دیوید هیوم
هیوم فیلسوفی درجهیک و مهم است. نمیتوان «شکاکان» و یا تجربهگرایان را بدون درک درست و همهجانبهای از هیوم شناخت. این رسالهی کوچک هیوم در باب ماهیت وجود آدمی و انقلابی که در شناخت سوژهی آگاه از خودش پدید میآورد، اثری یگانه در تاریخ فلسفه است که اغلب پژوهشگران فلسفه آن را مهمترین، تاثیرگذارترین و خواندنیترین کتاب دیوید هیوم میخوانند.
۲. اخلاق، باروخ اسپینوزا
«اخلاق» شهکار فلسفی اسپینوزا است. چنانچه یکی از پژوهشگران فلسفهی او در باب این کتاب میگفت، «اخلاق» کتابیست درباب «همهچیز». دربارهی آگاهی، حقیقت، خدا، طبیعت، عواطف و همانسان که آن پژوهشگر بهدرستی گفته بود، کتابی دربارهی همهچیز. اخلاق چشم خواننده را بهروی نگاهی تازه، بیسابقه و فوقالعاده به هستی باز میکند. ترجمهی بسیار خوبی از این کتاب بهفارسی بههمت مرحوم اسحاق جهانگیری موجود است.
۱. مجموعهی آثار یوهان فن گوته
شاید بیشترین فضا را در کتابخانهی اینشتین ، مجموعهی ۳۲ جلدی آثار نویسنده و اندیشمند آلمانی بزرگ، یوهان فن گوته بهخود اختصاص داده باشد. گوته خالق کتابهای بسیار خواندنیای همچون «رنجهای ورتر جوان»، «فاوست»، «دیوان شرقی» و دگر آثار ادبی و فلسفی دگر است. فاوست گوته از قضا نهتنها مورد نظراینشتین ، بلکه در شمار کتابهای مورد علاقهی چریک بزرگ آزادی، ارنستو چهگوارا نیز بود.
مسلم است که فهرست کتابهایی که در آن زندگانی پُربار و بلند بر آلبرت اینشتین تاثیر نهادند، بیشتر از همین چند قلم محدود است، ولی اینها را میتوان اصلیترین و خواندنیترین موارد در آن فهرست دانست.
تلویزیون دیار رسانهای پیشرو است که به دست روزنامهنگاران در تبعید افغانستان بنیانگذاری شده و بهعنوان صدایی جسور برای آزادی بیان و روزنامهنگاری مستقل شناخته میشود. این رسانه با حضوری پررنگ در بسترهای دیجیتال، تازهترین خبرها و روایتهای تاثیرگذار از افغانستان و فراتر از آن را به مخاطبان ارائه میکند. پخش زندهی اینترنتی دیار هماکنون در سراسر جهان در دسترس است.