نشست بینالمللی دوحه که ابتکاری از سوی سازمان ملل متحد درجهتِ ایجاد اجماع و انسجام منطقهای و جهانی برای برخورد با طالبان خوانده شدهاست، امروز، یکشنبه هجدهم فبروری، آغاز شد. این نشست فردا نیز ادامه خواهد داشت. نشست دوحه دومین نشست بهابتکارِ سازمان ملل در مورد افغانستان در کمتر از یکسال گذشتهاست و این نشست را میتوان ادامهی نشست قبلی سازمان ملل در مورد افغانستان در ماهِ می سال گذشتهی میلادی دانست. این نشست که بنابر تصمیم اتخاذ شده در قطعنامهی «۲۷۲۱» در ماه دسامبر سال گذشته، ریاست آن با دبیرکل سازمان ملل است، همچنین قصد دارد که گروه تماس محدودی را ایجاد کرده و از آن میان یک تن بهعنوان «فرستادهی خاص» سازمان ملل در مورد مسائل افغانستان معرفی گردد.
مهمترین انتظاری که از نشست دوحه – از موضعی خوشبینانه – میرفت این بود که این نشست برعلاوهی ایجاد هماهنگی جهانی در موردِ مواجهه با وضعیت و رژیم کنونی در افغانستان، امکانِ گفتوگو میان نمایندگانی از جامعهی مدنی افغانستان را با مقامات رژیم طالبان فراهم آورده و نگرانیها و نکاتِ مورد اختلاف این قشر را با طالبان شریک سازد، انتظاریکه با پخش اعلامیهای از سوی وزارت امور خارجهی رژیم طالبان مبنی بر عدم اشتراک این گروه در نشست دوحه و «بیفایده» خواندن شرکت در این نشست، کمرنگ شدهاست.
اما بهرغم اینکه طالبان خواستارِ حضور در این نشست بهعنوانِ «یگانه طرف مسئول در افغانستان» بوده و باتوجه به رد این شروط از سوی سازمان ملل تصمیم گرفتند در این نشست اشتراک نکنند؛ کماکان آجندا و طرح کلی نشست بهپیش رفته و گفتوگوهایی میان نمایندگان کشورهای مختلف در مورد چگونگی رویارویی با طالبان و نگرانی از آیندهی ناروشن افغانستان صورت خواهد پذیرفت. همچنین قرار است که دبیرکل سازمان ملل گفتوگویی با نمایندگان جامعهی مدنی افغانستان داشته و فهم آنان از وضعیت و مطالبان آنانرا نیز بشنود. همچنین قسمت دگری از برنامهي نشست که معرفی نمایندهی خاص ملل متحد در مورد مسائل مربوط بهافغانستان است نیز انتظار میرود که در طی همین نشست دو روزه و پس از گفتوگوهای غیر رسانهای در میان اشتراککنندگان معرفی شود.
تصمیمِ مبنی بر عدم اشتراک طالبان در این نشست را میتوان برخاسته از دو عامل مهم دانست. عامل نخستین اینکه دو گرایشِ سنتی و نوگرا در میانِ جنبش طالبان هنوز و همچنان بر سرِ چگونگی و میزانِ تعامل این گروه با جامعهی جهانی بهتوافق نرسیدهاند. مقاماتِ بلندپایهی طالبان در چند مدت گذشته بهروشنی و صراحت گفتهاند که فشار سیاسی جهان و تحریمهای جهانی بر حاکمیت آنان در افغانستان تاثیری ندارد و این قرائت غالب در میان عدهای از رهبران طالبان است که رژیم این گروه «جزیرهی جدا افتادهای» از جهان است و نیازی بهسازگاری با جهان «باجدهی» و پذیرش قوانین و اصول «بیگانه» نیست. ولی از سویی نیز شماری از طالبان رویکردی متفاوت داشته و سعی کردهاند با درسگیری از تجربهی نخست حاکمیت طالبان، رابطهای نیک با جامعهی جهانی و قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای ایجاد کنند.
عامل دوم را میتوان استفادهی هوشمندانهی طالبان از موضع قدرت آنان در افغانستان دانست؛ رژیم این گروه میداند که رقیبِ جدیای در حاکمیت بر خاک افغانستان ندارد و به همین مبنا میخواهد بر سازمان ملل متحد و سائر طرفهای منطقهای و جهانی فشار آورد که این گروه و رژیم این گروه را «یگانه نشانی رسمی مردم افغانستان» دانسته و مخالفان و منتقدان خود – از جبهات مسلح گرفته تا جامعهی مدنی افغانستان – را درمقامِ یک «قشر محدود»، چنانکه در اعلامیهی وزارت خارجهی طالبان آمدهبود، فروبکاهد.
مسئله این است که پیچیدگیهای سیاست منطقهای و جهانی در قبال رژیم طالبان و تداخل عناصر حیاتی داخلی در این بحث، از امیدواریها بهمنتج شدن نشست دوحه بهنتایج مثمر برای افغانستان کاستهاست، اما کماکان با اطمینان میتوان گفت که این نشست، نشستی مهم و ارزنده در تعیین تکلیف و جهتِ حرکت نیروهای مهم جهانی در مورد آیندهي افغانستان است.
تلویزیون دیار، رسانهی مستقر در ایالات متحده است که از سوی شماریاز «خبرنگاران در تبعید» افغانستان پایهگذاری شدهاست. اینرسانه هماکنون روی پایگاههای دیجیتال، رویدادهای افغانستان و جهان را به زبانهای فارسی، پشتو و انگلیسی روایت میکند و در نظر دارد تا بهزودی پخش زندهی اینترنتی و ماهوارهای اش را نیز آغاز کند.