انتحاری و ذات طالبان

در پی دعواهایی‌که بر سر انتصاب یکی از مهاجمان انتحاری طالبان در دانشگاه کابل به‌راه افتاد، یکی از مقامات ارشد این گروه و معین وزارت شهدا و معلولین رژیم طالبان طی اظهاراتی گفت که آنان خانواده‌های فداییان و افراد انتحاری خود را هرگز فراموش نخواهند کرد. او هم‌چنین افزوده‌است که به سفرهای خود برای دیدار با خانواده‌های انتحاری‌ها و تحویل کمکی که رهبری طالبان برای این خانواده‌ها در نظر گرفته‌اند، ادامه خواهد. شیخ عبدالحکیم حقانی درحالی این سخنان را ابراز می‌دارد که حملات انتحاری، یکی از خون‌بارترین شیوه‌های جنگی در جنگ بیست‌سال گذشته در افغانستان بوده‌است که جان هزاران غیرنظامی و افراد ملکی را گرفته‌است. البته طالبان به‌هیچ‌رو از گذشته و کارنامه‌ی خود پشیمان نیستند و هماره و به‌صراحت از مهاجمان انتحاری خود تقدیر کرده‌اند؛ آنان حتا در تشکیلات رسمی ارتش رژیم خویش قطعات انتحاری را جاسازی کرده‌اند. انتحاری چه نسبتی با ذات طالبان دارد؟ آیا می‌توان طالبان را بدون انتحاری و انتحاری‌گری تصور کرد؟

مهم‌ترین مولفه‌ی ماهوی طالبان از زمان ایجاد این گروه تاکنون، تکلیف‌محوری و خشونت‌گرایی آنان بوده‌است. آنان در واقع باورمندان به اصول دینی‌ای هستند که چندان به‌دنبال دلیل و تعقل و مباحثه نیستند و سریع می‌خواهند بدانند که تکلیف‌شان چیست و چگونه می‌توانند آن تکلیف را به‌جا آورند، اگر این تکلیف دینی خشونت را هم شامل شود برای آنان ایرادی ندارد و به‌هرقیمتی بایست این تکلیف به‌سر رسد. اتفاقاً باتوجه به‌شرایط و وضعیت خاص این جغرافیا، اجرای این تکالیف برای طالبان همیشه نیازمند اعمال خشونت بوده‌است و به‌همین جهت یکی دگر از مشخصات ذاتی این گروه افراط‌گرا «خشونت‌گرایی» شده‌است. خشونتی که در تمامی سطوح این گروه از رهبر اعظم آنان گرفته تا مجاهدان سرِ سرک آنان قابل مشاهده‌است.

انتحاری بارزترین جلوه‌ی عینی این خشونت و سرسپردگی کور است. انتحاری نقطه‌ی اوجِ تلاقی ضداندیشه بودن طالبان با ضدصلح و آرامش بودن آنان است یا به‌عبارتی بهتر، کنش انتحاری از یک‌سو ذاتِ تکلیف‌محور و درنگ‌ستیز این گروه را متبارز می‌کند و از سویی دگر خشونت‌زدگی و اجرای آن تکلیف به‌خشن‌ترین شیوه‌ی ممکن را که از این جهت، این پدیده را نمی‌توان از تاریخ طالبان و هویت آنان جدا کرد. در حقیقت هرعضوی از طالبان یک انتحاری بالقوه است.