عقب‌ماندگی و انزوا؛ نظام صحی افغانستان در آستانه‌ی فروپاشی است

بنابر گزارش رسانه‌های داخلی افغانستان، رئیس صحت عامه‌ی ولایت/استان ارزگان گفته‌است که در تمام این ولایت/استان، فقط «هشت پزشک زن» وجود دارد که مردم این ناحیه را کم‌بود پزشکان زن و خطرات جدی صحی روبه‌رو می‌کند. کم‌بودِ پزشکان زن نه‌تنها در ارزگان، بلکه در سرتاسر افغانستان یک معضل جدی و حل‌نشده‌ است. این گفته‌های رئیس صحت عامه‌ی ارزگان درحالی بیان می‌شوند که در دوسالی‌که از بازگشت طالبان به‌قدرت در افغانستان می‌گذرد، آنان از هرطریق ممکنی مانعِ دانش‌یافتگی و تحصیل زنان شده‌اند. پرسشی‌که اکنون پدید می‌آید این است که اگر زنان افغانستانی دچار بیماری شوند باید به چه کسی مراجعه کنند؟ این طبقه‌ی حاکم «غیرتی» و «باننگ» که با بُردن زنان نزد یک پزشک مرد مخالف است و مردان را اجازه نمی‌دهد تا در موردِ مشکلات صحی مربوط به‌زنان درس بخواند، خودِ زنان را هم که اجازه‌ی تحصیل نمی‌دهد؛ با این وصف طالبان به‌زبان حال به مردم افغانستان می‌گویند که اگر زنان مریض شما مُرد، جای «شرم» نیست ولی اگر دختران این مملکت درس خواندند «غیرت افغانی» آن‌ها زیر پرسش رفته‌است.

این‌که در تمام یک ولایت/استان فقط هشت پزشک زن مشغول اجرای وظیفه باشند، در هرجایی از جهان «یک فاجعه‌ی عمیق انسانی» دانسته خواهد شد، زیرا چنین کم‌بودی نه‌تنها «عقب‌ماندگی» و ارتجاعی بودنِ یک جامعه را به‌رخ می‌کشد، بلکه ارزش خون و جان انسان‌ها را «ناچیز» و کم‌بها می‌شُمرد و مضاف برآن، نشان‌گر فرهنگی‌ست که هیچ عنصر انسانی‌ای در آن باقی نمانده‌است و در این فرهنگ، به‌مکتبِ نرفتن زنان مهم‌تر از مرگ آنان شده‌است و نظم آن‌چنان و به آن شدت مردسالار شده‌است که به زنان، نه اجازه‌ی درس خواندن و «زندگی» می‌دهد و نه اجازه‌ی مبارزه و «مرگ»، در چنین نظمی زن تنها و تنها «مالکیت» مرد است و مرد هرچه خواست با او می‌کند.

این فاجعه را کسی نمی‌تواند دگرگون کرده و ورق گندیده‌ی این صفحه‌ از تاریخ را برگرداند مگر خودِ زنان، تا زمانی‌که زنان افغانستان به‌صورتی هم‌دست و گسترده و موثر دست به‌اقدام جمعی و مقاومت در برابر این فرهنگ و این نظم نزنند، هیچ تغییری در وضع آنان در افغانستان به‌وجود نخواهد آمد. و منظور از این هم‌دستی و کنش جمعی نیز این نیست که این زنان ماجراهایِ «بانمک» و «دراماتیکی» در گفت‌وگو با نشریه‌های غربی ببافند یا پراکنده و نامنظم در پاریس و نیویورک و لندن دور هم جمع شوند، بلکه این است که زنان نخبه بتوانند معضلات و مشکلات انبوه زنان در افغانستان را تفسیر درستی کرده و از آن یک نظم مبارزاتی بیرون آورند و براساس آن نظم این انبوه را به‌کنش جمعی وادارند.