امروز، بیستوسوم نومبر، نشستی در مسکو تحتِ عنوانِ « افغانستان در بین گذشته و آينده؛ در مسیر یک صلح عادلانه و توسعهی پایدار» برگزار شد. چهرههایی چون احمد مسعود [رهبر سیاسی و سخنران اصلی این نشست]، محمدِ محقق، شکریه بارکزی و شماری دگر از چهرههای سیاسی و فعالان مدنی افغانستان در این نشست حضور یافته بودند، ضمن اینکه دولت روسیه هم نمایندهای در این نشست – معاون پارلمان این کشور – داشت و پژوهشگران و سیاستگران روس دگری نیز در این نشست حضور یافته بودند. سوای محتوا و گفتههای سخنرانان این نشست، باید پرسید که روسیه چه خوابی برای افغانستان دیدهاست و منظور روسیه از داشتنِ رابطهی استوار با طالبان و همینحال میزبانی چنین نشستهایی چیست؟
قبل از هرچیزی باید دانست و بهخاطر سپرد که بخش عمدهای از تعامل جهان با طالبان در واقع نشانگر «ناچاری» و «جبر» است. به این معنا که جهان در آنِ حاضر، راهِ دگری جز همکاری با طالبان برای حراست از منافع خود در افغانستان نمیبیند و در این تردیدی نیست که طالبان در شرایط فعلی نیروی هژمونیک و قدرت محوری و اصلی افغانستان استند. این دفعه – برخلاف حاکمیت آنان در دههی نود میلادی – حتا همان ده یا پانزده درصدِ خاک نیز خارج از کنترل آنان نماندهاست. پس اگر جهان – چه ایران، چه روسیه و چه دگر کشورها – با طالبان سازگاری و همکاری میکنند، لزوماً به این معنا نیست که رژیم طالبان، رژیم آیدهال آنان برای افغانستان است.
از سویی دگر، روسیه بهرغم رابطهای که با رژیم طالبان در کابل دارد، هرگونه برنامهای برای بهرسمیت شناختنِ اقتدار این گروه در افغانستان را نفی و تکذیب میکند. به این معنا که آنان هیچ تعهد دیپلماتیکی با رژیم طالبان ندارند و نمیتوان آنها را «متعهدِ» طالبان در عرصهی سیاست جهانی دانست.
مهمترین نگرانی روسیه در افغانستان، توسعه و گسترش بسترِ افراطیت اسلامی به حیاطخلوت امنیتی این گروه – یعنی جمهوریهای آسیای میانه – بهشمار میآید. روسیه میداند که کشورهای آسیای مرکزی، استعداد این را دارند که برنامههای افراطی و گروههای اسلامگرای خشن را در خاک خود بپرورانند. با قدرتگیری طالبان در افغانستان، این گروهها و شبهنظامیان اسلامگرا در این کشورها، روحیهی بیشتر و بهتری هم یافتهاند و بعید نیست که بخواهند رژیم طالبان را الگویی برای خود قرار داده و سعی کنند که فعالیتهایشان را گسترش دهند.
اگرچه طالبان بهتکرار از اینکه خاک افغانستان برعلیه هیچ کشوری استفاده نخواهد شد، اطمینان دادهاند؛ اما روسها میدانند که طالبان نه یک نیروی متشکلِ منظمِ واحد، بلکه مجموعهای از شبهنظامیان پراکنده با خصوصیات متفاوتاند که هیچ تضمینی در مورد رفتار آنها وجود ندارد.
کمترین سودمندی برگزاری چنین نشستهایی در سطح بینالمللی، یادآوری بحران مشروعیتِ رژیم طالبان و اعمال فشار برآنان است؛ به این معنا که آنان، نباید افغانستان را بستر آرام و فراهمی برای پیادهکردنِ طرحهای توسعهطلبانهي خود بدانند و باید در جریان باشند که جهان، گزینههایی برای اعمال فشار برآنان در دست دارد.
تلویزیون دیار، رسانهی مستقر در ایالات متحده است که از سوی شماریاز «خبرنگاران در تبعید» افغانستان پایهگذاری شدهاست. اینرسانه هماکنون روی پایگاههای دیجیتال، رویدادهای افغانستان و جهان را به زبانهای فارسی، پشتو و انگلیسی روایت میکند و در نظر دارد تا بهزودی پخش زندهی اینترنتی و ماهوارهای اش را نیز آغاز کند.