بیستم نوامبر، برابر است با روز جهانی کودک. بزرگ‌داشت گسترده از این روز در سرتاسر جهان؛ به‌منظورِ تاکید و تلاش برای احقاقِ حقوقِ اولیه و ضروری کودکان در جهان، و مبارزه با آسیب‌ها و آزارهای گونه‌گونی‌ست که این طبقه‌ی آسیب‌پذیر در همه‌جای جهان با آن روبه‌رو هستند. اما در افغانستان، در کشوری‌که «کودکی» در آن معنای متعارفی ندارد؛ بی‌هوده‌است که ما در انتظارِ بزرگ‌داشتِ باشکوهی از این روز باشیم. گذشته از بزرگ‌داشت یا خوارداشتِ این روز، کودکان در افغانستان درگیرِ چندین فاجعه‌ی مهم‌اند.
اگرچه افغانستان در شمارِ امضاکنندگانِ کنواسیونِ جهانی حقوق کودک است، ولی بنیادین‌ترینِ این حقوق به‌شکلِ گسترده‌ای در افغانستان نقض شده‌است، یعنی بنیادی‌ترینِ حق همه‌ی انسان‌ها؛ حقِ حیات. کودکان در افغانستان هماره قربانی حملات نظامی هدف‌مندِ اطراف متفاوتِ معادله‌ی قدرت بوده‌اند. حمله‌ی داعش به‌مرکز آموزشی کاج و حمله‌ی همین گروه را بر یک زایشگاه در شهر کابل می‌توان نمونه‌هایی از همین نقض حقِ حیات دانست.
کودکی در افغانستان از همین خطر شروع می‌شود، از مُردنِ آنی. گاه به‌دستِ انفجار و گلوله و باروت، و اغلب به‌خاطرِ سوادِ کمِ خانواده‌ها و کم‌بودِ امکاناتِ اولیه برای زنده نگه‌داشتنِ نوزاد. این مرگ نوازد در افغانستان چنان شایع است که در حاشیه و نقاط دور از مرکز این کشور، مُردنِ چندین کودک برای یک خانواده، در واقع امری عادی تلقی می‌شود. و کودکان بسیاری در این کشور، جز همان چند روزِ گریستن نخستین را زنده نمی‌مانند.
حکایت کودکی در این کشور با ناامنی غذایی ادامه می‌یابد. در کشوری‌که مردان و زنان بالغ آن امنیت شغلی و غذایی ندارند، طبیعی‌ست که امکانِ مرگ کودکان بخاطر گرسنگی به‌صورت جدی مطرح باشد. این بحران اقتصادی و بلای فقر درحدی بزرگ و جدی‌ست که خانواده‌های بسیاری کودکان خُردسال‌شان را از همان کودکی برای کار به‌بیرون می‌فرستند. کارِ اجباری کودکان، گونه‌ای دگر از نقض حقوق کودک در افغانستان است.
مسئله‌ی بسیار مهم دگر، سلامت روان کودکان است. براساس گزارشِ علم روان‌کاوی از روان انسانی، سال‌های کودکی مهم‌ترین سال‌های حیات روانی انسان به‌حساب می‌آیند و عقده‌ها و اختلالات بسیاری از همین سنین و چگونگی برخورد با کودک در این سنین ریشه می‌گیرد و افغانستان از این جهت؛ جهنمی برای سلامتِ روان کودکان است.
البته نقض حقوق کودک به‌افغانستان خلاصه نمی‌شود و در این «دنیای قشنگِ نو» در همه‌سو کودکان در معرض خطرند. چنان‌چه حتا در کشورهای توسعه‌یافته پدوفیلی (میلی جنسی به‌کودکان) وجود دارد. و چندی پیش، دبیرکل سازمان ملل متحد، غزه را «گورستان» کودکان خوانده بود.
