نابسندگی یا ناپدیدی؛ ماجرای کمک‌های بشردوستانه‌ی جهان به مردم هرات چیست؟

با گذشت چندین هفته از زمین‌لرزه‌های مرگ‌بار در ولایت/استان هرات که دست‌کم چند هزار تن کشته و زخمی برجای نهاد و خانه‌های‌ بسیاری را نابود کرد، قربانیان این روی‌داد هم‌چنان از به‌سر بردن در اوضاع نامطلوب و نامساعد و زیستن در هوای باز سخن می‌گویند. این درحالی‌ست که با آغاز فصل سرما،‌ نگرانی‌هایی جدی در مورد بهداشت و تن‌درستی این آوارگان و آسیب‌دیدگان نیز پدید می‌آیند؛ به‌گونه‌ی مثال زنان و کودکان که قشرهای آسیب‌پذیرتر در میان این زیان‌دیدگان استند؛ ممکن است با بودن و ماندن در هوای سرد و گرسنگی و دوری از نیازهای اولیه‌ی بهداشتی به بیماری‌های خطرناک و حتا مهلک دچار شوند. ولی پرسشی‌که در مورد این زیان‌خوردگان پدید می‌آید این است که به‌رغم ادعاهای مکرر و موکد جهان در مورد کمک به مردم هرات، چرا هنوز مشکل این مردم به‌صورت بسنده‌ای – حداقل – کاهش نیافته‌است؟ ماجرای کمک‌های بشردوستانه‌ی جامعه‌ی جهانی به آسیب‌دیدگانِ زمین‌لرزه‌های هرات چیست.

باتوجه به گفت‌وگوهای مطرح در فضای سیاسی و فرهنگی افغانستان – چه در داخل و چه در خارج – نیازمند ماندنِ آسیب‌دیدگان زمین‌لرزه‌های هرات، حاصلِ دو علت اصلی و غایی‌ست. علت – یا احتمال – نخست را چنین می‌توان گفت که رژیم حاکم بر افغانستان، از آن‌جا که رسمیت بین‌المللی ندارد و زیر تحریم شماری از غول‌های اقتصاد و صنعت جهان است، این کمک‌ها را فرصتی برای رفع نیازمندی‌های پولی خودش انگاشته و از آن‌ها برای رفع مخارج دولت بهره برده‌است. فاکت‌هایی از این قبیل که یک روز پس از زمین‌لرزه،‌ امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه‌ی رژیم طالبان، تعداد کشته‌شدگان در این روی‌داد را بسیار بیش‌تر از دگر نهادها اعلام کرد، می‌تواند نشان‌گر همین نکته باشند.

احتمال – یا علت – دوم این است که کمک‌های بشردوستانه‌ی جامعه‌ی جهانی سوای این‌که طالبان در آن دست می‌برند یا نمی‌برند، برای رسیدگی به حال نامطلوب زیان‌دیدگانِ هرات بسنده نیست. البته خود نهادهای جهانی نیز به این امر معترف بوده‌اند و سازمان ملل به‌تکرار اعلام کرده‌است که تمامی کمک‌های اعلام‌شده به آسیب‌دیدگان زمین‌لرزه‌ی هرات – حتا – هنوز جمع‌آوری نشده‌اند.

به‌هرجهت هرکدام از این علت‌ها یا احتمال‌ها را که جدی‌تر بدانیم یا حتا اگر هردو را تصدیق یا تکذیب نماییم، معلول نهایی این است که آسیب‌دیدگانِ هرات هم‌چنان به کمک‌های اولیه و بی‌درنگ بشردوستانه نیازمندند و در صورت دریافت نکردن کمک، با خطرهای جدی‌ای روبه‌رو خواهند بود.