دور چهارم مذاکرات میان نمایندگان ایران و ایالات متحده بر سر برنامه‌ی هسته‌ای تهران، امروز (یکشنبه)، در عمان پایان یافت. به گفته‌ی عباس عراقچی، وزیر خارجه‌ی ایران، این دور مذاکرات «جدی‌تر و صریح‌تر» بوده و وارد «جزئیات» شده‌است. مقام‌ها تاکنون در باره‌ی زمان و مکان دور بعدی این مذاکرات چیزی نگفته‌اند.
این مذاکرات، که چهارمین دور از گفت‌وگوهای «غیرمستقیم» بین ایران و امریکا با میانجی‌گری عمان بود، بیش از سه‌ساعت به طول انجامید.
عباس عراقچی، وزیر خارجه‌ی ایران، و استیف ویتکاف، فرستاده‌ی ویژه‌ی دانلد ترمپ در امور خاورمیانه، نمایندگان اصلی دوطرف در این گفت‌وگوها بودند.
پس از اتمام مذاکرات، عراقچی اظهار داشت: «می توانم بگوییم نسبت به سه دور گذشته جدی‌تر و صریح تر بود. ما مقداری از فضاهای کلی فاصله گرفتیم و وارد موارد جزئی شدیم. در این شرایط مذاکرات دشوار می شود.»
همچنین، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه‌ی ایران، این مذاکرات را «دشوار اما مفید» توصیف کرد. او در پستی در شبکه‌ی ایکس اعلام کرد که «زمان و مکان دور بعدی مذاکرات توسط عمان اعلام خواهد شد.»
از سویی دیگر یک مقام ارشد دولت ترمپ برای رویترز گفته است که نتیجه‌ی این گفت‌وگوها «دلگرم‌کننده است.» او تاکید کرده که «واشنگتن در اظهارات عمومی موضع سختگیرانه‌ای اتخاذ کرده بود، موضعی که مقامات ایرانی معتقدند به پیشرفت مذاکرات کمکی نمی‌کند.»
اختلافات کلیدی
ایران و ایالات متحده هر دو بر ترجیح دیپلوماسی برای حل این مناقشه‌ی هسته‌ای طولانی‌مدت تاکید دارند، اما اختلافات عمیقی بر سر خطوط سرخ دو طرف وجود دارد. چنان‌چه امریکا خواستار توقف «کامل» غنی‌سازی یورانیم و برچیدن تاسیسات هسته‌ای ایران است. استیف ویتکاف روز پنج‌شنبه در مصاحبه‌ای اظهار داشت که خط سرخ واشنگتن «غنی‌سازی صفر و عدم تسلیحاتی شدن» است و هشدار داد که در صورت عدم پیشرفت مذاکرات، امریکا مسیر دیگری را در پیش خواهد گرفت.
در مقابل، ایران غنی‌سازی یوانیم را «حق هسته‌ای» خود می‌داند و آن را «غیرقابل مذاکره» اعلام کرده است. عباس عراقچی روز یکشنبه تاکید کرد که ایران «در مورد حقوق هسته‌ای خود مصالحه نخواهد کرد.»
همچنان رویترز به نقل از یک مقام ارشد ایرانی نزدیک به تیم مذاکره‌کننده، که نخواسته نامش فاش شود، نوشته‌است که «خواسته‌های امریکا برای برچیدن سایت‌های هسته‌ای ایران به پیشرفت مذاکرات آسیب می‌رساند.» وی افزوده که «اظهارات عمومی امریکا با آنچه در مذاکرات مطرح می‌شود متفاوت است.»
از سوی دیگر، ایران اعلام کرده‌است که حاضر است در ازای لغو تحریم‌ها «برخی» محدودیت‌ها بر فعالیت‌های هسته‌ای خود را بپذیرد، اما توقف غنی‌سازی یا تحویل ذخایر یورانیم غنی‌شده از «خطوط سرخ» تهران است. علاوه بر این، ایران مذاکره درباره‌ی برنامه موشک‌های بالستیک خود را رد کرده و خواستار تضمین‌های محکم است که دولت امریکا، به‌ویژه در دوره‌ی دانلد ترمپ، بار دیگر از توافق هسته‌ای خارج نشود.
زمینه‌ی سیاسی و تاریخی
ترمپ، که از زمان بازگشت به کاخ سفید کارزار «فشار حداکثری» علیه ایران را احیا کرده، تهدید کرده‌است که در صورت شکست دیپلوماسی، «اقدام نظامی» را در نظر خواهد گرفت. وی در دوره‌ی نخست ریاست‌جمهوری خود در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران با شش قدرت جهانی (برجام) خارج شد و تحریم‌های شدیدی را دوباره اعمال کرد که اقتصاد ایران را به شدت تحت تأثیر قرار داد.
ایران، که همواره تاکید دارد برنامه‌ی هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است، گفته می‌شود که از سال ۲۰۱۹ محدودیت‌های هسته‌ای برجام را «نقض» کرده و غنی‌سازی یورانیم خود را به «سطح ۶۰ درصد»، نزدیک به سطح تسلیحاتی ۹۰ درصد، افزایش داده‌‌است. این موضوع که توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش شده، یکی از نقاط تنش اصلی در مذاکرات کنونی است.
حالا دیده شود که دور بعدی این مذاکرات به چه شکل، چه زمانی و در کجا انجام خواهد شد و آیا پیشرفت‌های ملموسی خواهد داشت و یا خیر.
