افغانستان در گزارش تازه‌ی «شاخص جهانی آزادی رسانه‌ها» که امروز (جمعه)، از سوی سازمان گزارش‌گران بی‌مرز منتشر شد، با امتیاز ۱۷.۸۸، ششمین کشور بسته‌ی جهان از این رهگذر شناخته شده‌است. این در حالی‌ست که این کشور در سال گذشته (2024)، 19.09 امتیاز کسب کرده بود.
این شاخص از ۰ تا ۱۰۰ امتیازدهی می‌کند، که صد نشان‌دهنده‌ی بهترین وضعیت و صفر بدترین است. امتیاز بالای ۸۰ شرایط «رضایت‌بخش» را نشان می‌دهد، در حالی که افغانستان با ۱۷.۸۸ در دسته‌ی «بسیار جدی و بسته» و «بدتر از سال گذشته» قرار گرفته‌است.
این گزارش تاکید دارد که «سانسور شدید» بر فضای رسانه‌ای افغانستان حاکم است و تنها شمار اندکی از رسانه‌های افغانستان در تبعید، اخبار کشور را به‌گونه‌ی مستقل پوشش می‌دهند و شهروندان کشور نیز برای دست‌یابی به گزارش‌های مستقل، به این رسانه‌ها روی آورده‌اند.
گزارش‌گران بی‌مرز می‌گوید که با روی کار آمدن طالبان، «زنگ مرگ» آزادی مطبوعات و امنیت خبرنگاران، به‌ویژه خبرنگاران زن، به صدا درآمده‌است. بر بنیاد این گزارش، ریاست عمومی استخبارات طالبان همچنان به «بازداشت خودسرانه‌ی» خبرنگاران ادامه می‌دهد و محتوای رسانه‌ها به‌طور مداوم از سوی این گروه نظارت می‌شود.
در بخشی از این گزارش آمده که پس از به قدرت رسیدن طالبان، بیش از دو سوم خبرنگاران افغانستان که تعداد آن در سال 2021، 12 هزار تن بود، حرفه‌ی خود را ترک کردند. در میان آن‌ها، ۸۰ درصد زنان خبرنگار نیز ناچار به ترک شغل‌شان شده‌اند.
در گزارش سال 2025 این سازمان همچنین آمده که زنانی‌که هنوز در این عرصه فعالیت می‌کنند، با محدودیت‌هایی چون ممنوعیت حضور در برابر دوربین، سفر بدون محرم، عدم دسترسی به منابع رسمی و اجبار به پوشاندن چهره‌شان روبه‌رو استند. این گزارش همچنین می‌افزاید که شماری از این زنان یا معاش پایینی دریافت می‌کنند، یا به‌طور کامل از دریافت معاش محروم‌اند.
گزارش‌گران بی‌مرز می‌گوید: «بازگشت طالبان به قدرت، موجی از مهاجرت روزنامه‌نگاران افغانستان را به‌همراه داشت. تهدید بازداشت از سوی ریاست استخبارات این گروه همچنان همچنان وجود دارد. این اداره، خبرنگاران را به‌طور خودسرانه بازداشت، در بازداشت‌گاه‌های مخفی نگه‌داری و برای مدت‌هایی‌که از چند روز تا چند ماه متغیر است، تحت شکنجه قرار می‌دهد.»
این سازمان می‌گوید که قانون «امر به معروف و نهی از منکر» طالبان که پخش تصاویر موجودات زنده را ممنوع کرده، منجر به بسته شدن شماری از شبکه‌های تلویزیونی در چندین ولایت شده است.
به گفته‌ی گزارش‌گران بی‌مرز، رسانه‌های افغانستان با کاهش چشم‌گیر درآمدهای حاصل از تبلیغات و محدودیت‌هایی چون مالیات، هزینه‌ی برق، تمدید مجوز و سایر فشارهای اداری مواجه‌اند که آن‌ها را در وضعیتی شکننده از نظر مالی قرار داده‌اند.
بر بنیاد این گزارش، در برخی ولایت‌ها، روزنامه‌نگاران موظف‌اند پیش از انتشار مطالب خود، آن‌ها را به ریاست‌های اطلاعات و فرهنگ طالبان ارسال کنند، گاهی اعضای طالبان در تیم تحریریه‌ی رسانه‌ها به کار گرفته می‌شوند تا بر عملکرد آن‌ها نظارت داشته باشند.
در این گزارش آمده که امتیاز میانگین کشورها در شاخص 2025 آزادی مطبوعات، به 55 رسیده‌است. در همین حال، تنها کمتر از یک‌چهارم کشورها، دارای شرایط «رضایت‌بخش» استند و باقی در شرایط «دشوار» و «بسیار جدی» قرار دارند. در کشورهایی‌که عضو دسته‌ی دوم‌اند و نیمی از جمعیت جهان در آن‌ها زندگی می‌کنند، «عملاً آزادی مطبوعات وجود ندارد.»
