دانلد ترمپ، رییسجمهوری ایالات متحده، روز پنجشنبه (۱ می)، در نخستین تغییر عمده در کاخ سفید در دورهی دوم ریاستجمهوریاش، اعلام کرد که مایکل والتز را از سمت «مشاور امنیت ملی» برکنار کرده و او را بهعنوان سفیر امریکا در سازمان ملل معرفی میکند. در همین حال، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، بهطور موقت بهعنوان مشاور امنیت ملی نیز منصوب شدهاست.
ترمپ در پستی در شبکهی اجتماعی «تروثسوشال» نوشت: «مایک والتز چه در لباس رزم، چه در کانگرس و چه بهعنوان مشاور امنیت ملی، همواره در راستای منافع کشور تلاش کرده است. اطمینان دارم که در نقش جدیدش نیز همین رویکرد را ادامه خواهد داد.»
این تغییر در حالی صورت میگیرد که ماهها بود که موقعیت والتز در کاخ سفید متزلزل شده بود، اما پس از فاش شدن یک چت گروهی در اپلیکیشن سیگنال دربارهی عملیات نظامی محرمانه در یمن، که بهطور تصادفی یک خبرنگار نیز در آن اضافه شده بود، وضعیت او بحرانیتر شد. افزون بر این، دیدگاههای متمایل به مداخلهگری او، با سیاست خارجی محتاطانهتر ترمپ در تضاد بود؛ رییسجمهوریای که اکنون به دنبال عادیسازی روابط با روسیه و رسیدن به توافق هستهای با ایران است.
والتز که پیشتر بهعنوان یک افسر نظامی و نمایندهی کانگرس شناخته میشد، در مراسم تشییع جنازهی پاپ فرانسیس در رُم نیز در کنار ترمپ دیده شده بود. او در واپسین روزهای کاریاش، از اعمال تحریمهای شدید علیه روسیه دفاع میکرد، اما ترمپ تاکنون تمایلی به اقدامی فراتر از تهدیدهای نمادین علیه مسکو نداشتهاست.
بر اساس گزارش نیویارکتایمز، در کنار والتز، معاون او، الکس وانگ، که سابقهی کار بر پرونده کوریای شمالی را دارد و چهرهای میانهروتر شناخته میشود، نیز بهاحتمال زیاد برکنار خواهد شد.
مارکو روبیو اکنون همزمان سه سمت کلیدی را بر عهده دارد: وزیر خارجه، مشاور امنیت ملی موقت و سرپرست نهادهای یواسایآیدی و آرشیف ملی. او نخستین فردی است که از زمان هنری کیسینجر در دههی ۱۹۷۰، دو سمت نخست را همزمان دارد. تجربهی کیسینجر در این زمینه، از سوی بسیاری از مورخان موفقیتآمیز قلمداد نشده، زیرا نقش مشاور امنیت ملی نیاز به بیطرفی در هماهنگی میان نهادهای مختلف دارد، وظیفهای که در صورت همزمانی با پست وزارت خارجه، دشوارتر میشود.
یکی از مقامهای آگاه به نیویارکتایمز گفتهاست که روبیو از پیش تمایل خود را برای پذیرفتن این سمت به مدت حدود شش ماه در صورت برکناری والتز اعلام کرده بود. با این حال، تعیین مشاور امنیت ملی دائمی در آستانهی سفر قریبالوقوع ترمپ به عربستان سعودی و دیگر پایتختهای خاورمیانه، و در میانهی مذاکرات پیچیده با روسیه و ایران، از اهمیت بالایی برخوردار است.
گفتنیست که ترمپ در دور نخست ریاستجمهوریاش چهار مشاور امنیت ملی را تجربه کرد. آخرین آنها، جان بولتون، با انتشار کتابی جنجالی از دوران کاریاش، ضربهی حیثیتی بزرگی به ترمپ وارد کرد. به همین دلیل، به نظر میرسد ترمپ اکنون محتاطتر عمل میکند تا از بروز نارضایتی و افشاگریهای مشابه جلوگیری کند.
مایکل والتز، که هیچگاه مواضع سیاست خارجی خود را با دیدگاههای ترمپ همسو نکرد، اکنون با یک «فرود نرم» و انتصاب به یک سمت دیپلوماتیک کلیدی، کاخ سفید را ترک میکند. پست او در سازمان ملل زمانی خالی شد که ترمپ نامزدی الیز استفانیک را برای این سمت، ناگهانی پس گرفت.
مارکو روبیو، که در سال ۲۰۱۶ رقیب انتخاباتی ترمپ بود، اکنون یکی از چهرههای نزدیک به او در دولت محسوب میشود. رابطهای که طی ماههای پسین تقویت شدهاست. روبیو در مراسم اعلام انتصاب جدید، حتی از سوی سخنگوی وزارت خارجه نیز بهطور غیررسمی و در میانهی یک نشست خبری مطلع شد.
این تغییرات در حالی صورت میگیرد که اختلاف نظرهای اساسی در تیم امنیت ملی ترمپ دربارهی سه رقیب اصلی امریکا (چین، روسیه و ایران)، هنوز حلوفصل نشده و راهبرد روشنی از سوی دولت تدوین نشدهاست.