سازمان عفو بینالملل به مناسبت روز جهانی زن با انتشار بیانیهای تحت عنوان «افغانستان: ندایی به وجدان جهانی در روز جهانی زن»، از جامعهی جهانی خواست تا در برابر تبعیض نظاممند و «غیرانسانسازی» زنان و دختران افغانستان توسط طالبان واکنش نشان دهد.
این سازمان از مردم خواست تا با تقویت صدای ایستادگی زنان افغانستان، دولتها را به اقدام وادار کنند و گفت: «اگر آزار نظاممند نیمی از جمعیت یک ملت خشم جهانی را برنیانگیزد، تعهد ما به حقوق بشر چه معنایی دارد؟»
این سازمان تاکید کرد که طالبان با سیاستهایی که زنان را صرفاً به نقشهای مادری و خانهداری محدود کرده، حقوق اساسی آنان از جمله آموزش، کار و آزادی حرکت را سلب کرده و حتی حضور صدا و چهرهشان در عرصهی عمومی را جرمانگاشته است.
در این اعلامیه آمده است که سه سال پس از تسلط طالبان، زندگی هر زن افغانستان بهطور برگشتناپذیری تغییر کرده و نسلهایی از دختران از آیندهی خود محروم شدهاند. عفو بینالملل با طرح این پرسش که «خشم کجاست؟ چرا جنبشهای فمینیستی به پا نمیخیزند؟» هشدار داد که بیتوجهی به این وضعیت، سابقهای خطرناک برای زنان در سراسر جهان ایجاد میکند. این سازمان وضعیت کنونی را آزمونی برای اعتبار قوانین بینالمللی، تعهد جهانی به حقوق بشر و یکپارچگی جنبشهای فمینیستی توصیف کرد.
اعلامیه خاطرنشان کرد که زنان افغانستان به قوانین جهانی پناه بردهاند، زیرا نظام قضایی کشورشان به دست «استبداد» افتاده است. با این حال، عفو بینالملل انتقاد کرد که در حالی که زنان در زندانها شکنجه میشوند و معترضان با دستگیری و مرگ روبهرو میشوند، برخی دولتها با طالبان تعامل دیپلماتیک دارند و میلیونها دالر بدون تضمین رعایت حقوق بشر به افغانستان ارسال میکنند. این سازمان نشستهای دوحه به رهبری سازمان ملل را نمونهای از فقدان تعهد به ارزشهای حقوق بشری دانست که به «پذیرش نرم» جنایات طالبان منجر شده است.
عفو بینالملل از پیشرفتهایی مانند طرح برخی کشورها برای ارجاع پرونده به دیوان جهانی دادگستری، درخواست دادستان دیوان کیفری جهانی برای صدور حکم بازداشت رهبران طالبان و جنبش جهانی برای جرمانگاشتن «آپارتاید جنسیتی» استقبال کرد، اما تاکید کرد که این تلاشها بدون ارادهی سیاسی و فشار عمومی کافی نیست.
این اعلامیه پیشنهادهایی عملی نیز ارائه داد، از جمله درخواست از کانگرس امریکا برای برگزاری جلسات نظارتی، اجرای قوانین مربوط به زنان و صلح، تخصیص بودجه برای حمایت از فعالان داخل افغانستان و گفتوگو با زنان تبعیدی. عفو بینالملل هشدار داد که روز جهانی زن باید نقطهی عطفی باشد تا سال آینده شاهد تداوم «غیرانسانسازی» زنان افغانستان نباشیم.
روز همبستگی با زنان جهان امسال در حالی فرا میرسد که محدودیتهای طالبان بر زنان افغانستان شدت گرفته و جامعهی جهانی همچنان با انتقادهایی به دلیل انفعال روبهرو است. عفو بینالملل تاکید کرد که کرامت زنان افغانستان به کرامت زنان در همهجا گره خورده است و سکوت، همدستی با ستم محسوب میشود.