در حالی که طالبان بیش از سه سال است بر افغانستان تسلط یافته، گزارش تازه‌ی دبیرکل سازمان ملل متحد پرده از ادامه‌ی تلاش این گروه برای تحکیم پایه‌های «ایدئولوژیک» از طریق مدارس دینی برمی‌دارد. این گزارش نشان می‌دهد که مدارس دینی نه تنها در حال گسترش‌اند، بلکه به تریبونی برای پیام‌رسانی طالبان تبدیل شده‌اند، پیامی که «شریعت» را فریاد می‌زند، اما سایه‌ای از نگرانی را در مورد «ترویج افراطیت» در این کشور می‌افکند.
بر اساس گزارش سازمان ملل، از ۳۱ اکتوبر ۲۰۲۴ تا ۳۱ جنوری ۲۰۲۵، دست کم ۲۹ مدرسه‌ی دینی ثبت‌شده توسط طالبان، شامل ۱۲ «مدرسه‌ی جهادی» مراسم فارغ‌التحصیلی برگزار کردند. آمار دقیق نشان می‌دهد که ۱,۲۶۶ مرد و ۱۰۰ زن از مدارس دینی رسمی و ۷۲۰ مرد از «مدارس جهادی» فارغ‌التحصیل شدند. با این حال، دبیر کل سازمان ملل متحد گفته که طالبان به‌طور نظام‌مند تعداد کل فارغ‌التحصیلان را منتشر نمی‌کند، که این ابهام خود پرسش‌هایی را درباره‌ی ماهیت و اهداف این شبکه‌ی آموزشی گسترده ایجاد می‌کند. مقامات ارشد طالبان، از کابل تا ولایات، این مراسم‌ها را فرصتی برای تبلیغ دیدگا‌ه‌های خود قرار داده‌اند و بر اهمیت آموزش دینی برای جوانان و اجرای شریعت تاکید کرده‌اند.
این گزارش جدید در حالی نشر می‌شود که از زمان بازگشت طالبان به قدرت در اگست ۲۰۲۱، این گروه بر گسترش مدارس دینی تمرکز کرده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که هزاران مدرسه کوچک، از مساجد و دارالحفاظ‌ها گرفته تا مدارس بزرگ جهادی، در سراسر ۴۰۰ ولسوالی افغانستان فعال شده‌اند. تخمین زده می‌شود که در هر ولسوالی، دست‌کم سه مدرسه با ظرفیت حدود ۱,۰۰۰ طالب و خوابگاه‌های مجهز وجود دارد. این مدارس، که اغلب توسط فارغ‌التحصیلان آموزش‌دیده‌ی طالبان اداره می‌شوند، به کانون تربیت نسلی وفادار به ایدئولوژی طالبان تبدیل شده‌اند. در مقابل، آموزش مدرن، به‌ویژه برای دختران، با محدودیت‌های شدیدی مواجه است؛ امری که نگرانی جامعه‌ی جهانی را برانگیخته است.
منتقدان می‌گویند این تمرکز یک‌جانبه بر آموزش دینی، نسل جوان را از علوم مدرن و مهارت‌های لازم برای جهانی‌شدن محروم می‌کند. حالا اینکه، آیا این مدارس تریبون قدرت طالبان باقی خواهند ماند یا بذر چالش‌های بزرگ‌تر را خواهند کاشت؟ آینده پاسخ خواهد داد.
