پنجاهوهشتمین اجلاس شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد امروز دوشنبه، ۶ حوت ۱۴۰۳، در شهر جنیوا گشایش یافت.
این اجلاس در حالی آغاز شد که جهان با چالشهای عمیق حقوق بشری روبهروست و افغانستان، کشوری درگیر بحرانهای چندلایه، انتظار میرود در کانون توجه آن باشد.
این رویداد با حضور چهرههای برجستهای چون آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، فیلیمون یانگ، رئیس مجمع عمومی، یورگ لاوبر، رئیس شورای حقوق بشر، ولکر تُرک، کمیشنر عالی حقوق بشر، و ایگنازیو کاسیس، رئیس دیپارتمنت امور خارجهی دولت سویس، همراه بود.
ولکر تُرک در این نشست، صراحتاً به افغانستان اشاره کرد و آن را در کنار اوکراین، غزه، سودان، میانمار و کانگو بهعنوان یکی از نقاط بحرانی جهان نام برد. او گفت: «نظام جهانی در حال یک تغییر تکتونیکی است و بنای حقوق بشر که دههها ساخته شده، زیر فشار بیسابقهای قرار دارد.»
تورک همچنین از مستندسازی ۱۵ هزار مورد نقض حقوق بشر در سال گذشته خبر داد و افزود: «اجماع جهانی بر سر حقوق بشر زیر وزن اقتدارگرایان در حال فروپاشی است.»
این اشارهی مستقیم به افغانستان، یادآور گزارشهای پسین درباره سرکوب زنان، اقلیتهای مذهبی مانند شیعیان، و محدودیتهای گستردهای است که طالبان بر جامعه تحمیل کردهاند.
صبح امروز، نصیراحمد اندیشه، نمایندهی افغانستان در این شورا نیز در پیامی ویدئویی در برگهی ایکساش این دور از اجلاس شورای حقوق بشر را برای افغانستان «مهم» خواند و افرود که در پی ایجاد «یک کارشیوهی مستقل پاسخگویی» برای رسیدگی به نقض حقوق بشر توسط طالبان است. او گفت که در این اجلاس «صحبت» در بارهی آن آغاز خواهد شد.
او همچنین ابراز امیدواری کرد که در «جریان امسال میلادی»، به چنین کارشیوهای «توافق» شود.
او همچنین گفت که قرار است روز جمعه (28 فبروری)، ریچارد بنت، گزارشگر ویژهی سازمان ملل در امور حقوق بشر افغانستان نیز، گزارش جامعی از اوضاع حقوق بشری این کشور، به ویژه از پس از اجراییشدن دستورنامهی «امر به معروف» و منع تحصیل دختران و زنان در موسسات طبی از سوی طالبان، به این شورا ارائه کند.
از سوی دیگر، یورگ لاوبر، رئیس سویسی این شورا، در سخنرانی افتتاحیهی خود با «لحنی جدی» اعلام کرد که جهان در «دورهای از چالشهای عمیق و پسرفت نگرانکنندهی حقوق بشر» به سر میبرد. او تاکید کرد که قربانیان نقض حقوق بشر باید در مرکز بحثها قرار گیرند و خواستار پاسخی فوری به تشدید نقضها شد. او گفت: «وقتی حقوق بشر تضعیف میشود، درگیریها شعلهور و جوامع از هم میپاشند.» لاوبر سپس از حضار خواست تا به احترام قربانیان حقوق بشر در سراسر جهان، دقیقهای سکوت کنند.
سکوتی که میتوانست همچنان یادآور رنج خاموش مردم افغانستان باشد، جایی که زنان، دختران و اقلیتها زیر فشار سرکوب سیستماتیک روزگار میگذرانند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در این نشست با اشاره به سومین سالگرد تهاجم روسیه به اوکراین، حقوق بشر را «اکسیجن بشریت» نامید و گفت: «این اکسیجن از سوی خودکامهگانی که مخالفان را سرکوب میکنند، توسط جنگها و خشونتهایی که مردم را از خوراک، آب و آموزش محروم کرده، و توسط جنگطلبانی که قوانین جهانی را نادیده میگیرند، در حال خفه شدن است.»
او به نمونههایی چون غزه، سودان و کانگو اشاره کرد، اما در سخنانش دربارهی خودکامگی و محرومیت از حقوق اساسی، اشارهی صریحی از وضعیت افغانستان را در خود نداشت؛ جایی که طالبان با ممنوعیت آموزش دختران و سرکوب آزادیها، حقوق بشر را زیر پا گذاشتهاند.
پنجاهوهشتمین اجلاس عادی شورای حقوق بشر ملل متحد از ۲۴ فبروری تا ۴ اپریل (۵ حوت ۱۴۰۳ تا ۱۵ حمل ۱۴۰۴) برنامهریزی شده است.
این شورا همچنان دو اجلاس دیگر در جریان این سال برگزار خواهد کرد. اجلاس دوم معمولاً در اواسط جون شروع میشود و تا اوایل جولای ادامه مییابد. اجلاس سوم هم از اوایل سپتامبر آغاز شده و تا اوایل یا اواسط اکتوبر به پایان خواهد رسید.