حماس اعلام کرد که آزادی گروگانهای اسرائیلی که قرار بود آخر هفتهی جاری انجام شود، تا اطلاع ثانوی به تاخیر افتاده است.
این اقدام که با ادعای «نقض آتشبس از سوی اسرائیل» همراه است، تنشهای جدیدی را در توافق شکنندهی شش هفتهای آتشبس و آیندهی مذاکرات برای پایان دائمی جنگ ایجاد کرده است.
ابوعبیده، سخنگوی شاخهی نظامی حماس روز دوشنبه در بیانیهای در تلگرام، اسرائیل را به «نقضهای متعدد» توافق آتشبس متهم کرده و گفت که تبادل گروگانهای جدید به حالت تعلیق درآمده است. او تاخیر در بازگشت آوارگان فلسطینی به شمال غزه، جلوگیری از ورود برخی کمکهای بشردوستانه و تیراندازی به غیرنظامیان را مثالهایی از این نقض عنوان کرد.
در برابر، مقامهای اسرائیلی این ادعاها را رد کرده و اعلام کردهاند که حماس خود توافق را نقض کرده است. یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل تصمیم حماس مبنی بر توقف آزادی گروگانها را «نقض کامل توافق آتشبس و آزادی گروگانها» دانست. او اعلام کرد: «من به ارتش اسرائیل دستور دادهام که با بالاترین سطح آمادهباش، برای هر سناریوی احتمالی در غزه آماده شوند و از شهرکهای مرزی با نوار غزه محافظت کند.»
در پی این تنشها، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، روز دوشنبه با مشاوران ارشد خود جلسهی اضطراری تشکیل داد و نشست کابینهی امنیتی را که برای روزهای آینده برنامهریزی شده بود، به روز سهشنبه منتقل کرد.
نتانیاهو پیش از این مخالفت خود را با پایان جنگ در مرحلهی دوم توافق اعلام کرده بود، زیرا به گفتهی او، اهداف اصلی جنگ، از جمله نابودی حماس، هنوز محقق نشده است. این در حالی است که حماس تاکید دارد که مرحلهی دوم توافق باید شامل پایان درگیریها باشد.
اعلامیهی حماس ساعاتی پس از انتشار مصاحبهای از دانلد ترمپ، رئیسجمهوری امریکا در فاکس نیوز منتشر شد. ترمپ در این مصاحبه گفت که فلسطینیان نباید به غزه بازگردند و این منطقه باید بهطور کامل تحت کنترل امریکا درآید. او تاکید کرد که «مکانهای دائمی بهتری» برای فلسطینیان ساخته خواهد شد.
این اظهارات با واکنش شدید حماس و بسیاری از کشورهای جهان مواجه شد. حازم قاسم، سخنگوی حماس، در گفتوگو با شبکه «الحدث» عربستان گفت: «ما آمادهی بررسی گزینههای جدید برای ادارهی غزه هستیم، اما اخراج اجباری مردم را نخواهیم پذیرفت.»
توافق آتشبس اولیه که در ۱۹ جنوری آغاز شد و تا ۲ مارچ ادامه خواهد داشت، شامل آزادی ۲۵ گروگان زنده و تحویل پیکر ۸ گروگان کشتهشده در ازای آزادی حدود ۱۵۰۰ زندانی فلسطینی از زندانهای اسرائیل بود. تاکنون حدود نیمی از این تبادلها انجام شده است.
همچنین، بر بنیاد توافق، ارتش اسرائیل موظف بود از «گذرگاه نتساریم»، که غزه را به دو بخش تقسیم میکرد، عقبنشینی کند. اسرائیل روز یکشنبه اعلام کرد که بخش عمدهی این عقبنشینی را انجام داده است، اما درگیریهای پراکنده همچنان ادامه دارد.
در این میان، گزارشهایی از کشته شدن سه فلسطینی و زخمی شدن چندین تن دیگر در تیراندازی نیروهای اسرائیلی در شرق شهر غزه منتشر شده است. ارتش اسرائیل تایید کردهاست که به چند مظنون در شمال غزه شلیک کرده است، اما اطلاعاتی دربارهی تعداد تلفات ارائه نکرده است.
با توجه به افزایش تنشها و عدم اجرای کامل توافق از سوی طرفین، ادامهی آتشبس و اجرای مرحلهی دوم آن در وضعیت نامشخصی قرار دارد. رویترز امروز گزارش داد که هیات مذاکرهکنندهی اسرائیل پس از گفتوگو در دوحه، به اسرائیل بازگشته است. یک مقام فلسطینی نزدیک به مذاکرات به رویترز گفتهاست که عدم اعتماد میان طرفین مانع پیشرفت در گفتوگوها شدهاست.
اسرائیل و حماس یکدیگر را به نقض مفاد توافق آتشبس متهم کردهاند. اما اسرائیل تاکنون برای مذاکره دربارهی مرحله دوم توافق، که شامل عقبنشینی کامل از غزه و آزادی گروگانهای بیشتر است، چراغ سبز نشان نداده است.
در شرایطی که فشارهای داخلی در اسرائیل برای آزادی گروگانها افزایش یافته است و در مقابل، حماس نیز به دنبال تضمین پایان جنگ است، مشخص نیست که آیا دو طرف میتوانند به توافقی پایدار دست یابند یا درگیریها از سر گرفته خواهد شد.