نشریهی «دِ پرنت» هند در مطلبی تازه نوشتهاست که پاکستان در تلاش است تا از طریق تعامل با رهبران در تبعید افغانستان، بر تحولات افغانستان تاثیر بگذارد و تهدیدهای امنیتی ناشی از تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی) را مهار کند. اما این سیاست نهتنها پرمخاطره و پرهزینه است، بلکه میتواند به افزایش تنشهای منطقهای و «ناکامی بیشتر» در سیاست خارجی پاکستان منجر شود.
به نوشتهی «دِ پرنت»، بر بنیاد برخی گزارشها، سازمان اطلاعات نظامی پاکستان (آیاسآی) اخیراً در ترکیه با چندین رهبر سیاسی در تبعید افغانستان، از جمله عبدالرشید دوستم، صلاحالدین ربانی، عبدالرب رسول سیاف، محمد محقق و کریم خلیلی، دیدار کردهاست. هدف اصلی این ملاقاتها، بررسی امکان بازگشایی دفاتر سیاسی این گروهها در اسلامآباد و هماهنگی در برابر طالبان افغانستان و تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی) عنوان شده است.
با این حال، خالد پشتون، سخنگوی این ائتلافِ ضد طالبان، چنین دیدارهایی را رد کرده اما اظهار داشتهاست که چنین گفتوگوها نباید «نادرست یا گناه تلقی شوند.» به نوشتهی «دِ پرنت» این اظهارات نشاندهندهی «تمایل برخی رهبران سیاسی افغانستان به تعامل با پاکستان» است.
بر بنیاد نوشتهی «دِ پرنت»، پاکستان که سالها از طالبان افغانستان پشتیبانی کرده بود، اکنون خود را در موضعی متضاد با این گروه میبیند. پس از بازگشت طالبان به قدرت، تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی) حملات خود را علیه ارتش و امنیت پاکستان افزایش داده است. یکی از مهمترین این حملات در دسامبر گذشته در وزیرستان جنوبی رخ داد که منجر به کشته شدن 16 سرباز پاکستانی شد. پاکستان در پاسخ، حملات هوایی علیه مواضع (تیتیپی) در افغانستان انجام داد که با واکنش تند طالبان روبهرو شد.
عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان در واکنش به این تحولات، روز سهشنبهی هفتهی گذشته یکبار دیگر از طالبان افغانستان خواست تا علیه گروههای «هراسافگن» که از «خاک افغانستان برای حمله به پاکستان استفاده میکنند»، اقدامات جدی انجام دهند. اما طالبان تاکنون تمایلی به مقابله با (تیتیپی) نشان ندادهاست.
یکی دیگر از دلایل اصلی تلاش پاکستان برای تعامل با رهبران در تبعید افغانستان، افزایش روابط هند با طالبان افغانستان است. به نوشتهی «دِ پرنت»، ویکرام میسری، دبیر وزارت خارجهی هند، در دبی با امیرخان متقی، وزیر خارجهی طالبان، دیدار کرده است. همچنین، طالبان توانست نمایندهی خود را در دهلی نو منصوب کند، اگرچه هند هنوز حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است.
هند همچنین حملات هوایی پاکستان به افغانستان را محکوم کرده و اسلامآباد را به «سرزنش همسایگانش برای مشکلات داخلی خود» متهم کرده است. این نزدیکی روابط میان کابل و دهلی نو از دید پاکستان یک «تهدید استراتژیک» محسوب میشود.
«دِ پرنت» همچنان افزوده است که پاکستان با حمایت از طالبان افغانستان در دهههای گذشته امیدوار بود که کابل تحت نفوذ آن باقی بماند. اما اکنون طالبان «استقلال خود را از اسلامآباد نشان داده» و تمایلی به پیروی از سیاستهای پاکستان ندارد. این امر موجب شده که پاکستان به دنبال گزینههای جایگزین، از جمله پشتیبانی از رهبران در تبعید افغانستان باشد.
با این حال، به نوشتهی «دِ پرنت»، بسیاری از کارشناسان معتقدند که این راهبرد نیز محکوم به شکست است. طالبان کنترول کاملی بر افغانستان دارد و «هیچ نیروی سیاسی یا نظامی توانایی براندازی آن را در حال حاضر ندارد.» علاوه بر این، بسیاری از فرماندهان طالبان افغانستان تمایل دارند که از (تیتیپی) علیه دولت پاکستان حمایت کنند، که این امر امنیت پاکستان را بیش از پیش به خطر میاندازد.
«دِ پرنت» در پایان نتیجهگیری کردهاست که پاکستان در تلاش برای تغییر وضعیت در افغانستان، با چالشهای بسیاری مواجه است. تعامل با رهبران در تبعید افغانستان شاید در کوتاهمدت «ابزار فشاری علیه طالبان» باشد، اما در بلندمدت میتواند به تشدید تنشهای منطقهای منجر شود. با توجه به روابط در حال گسترش هند و طالبان، و فقدان نفوذ پاکستان بر کابل، این سیاست احتمالاً نتیجهی مطلوبی برای اسلامآباد نخواهد داشت. پاکستان اگر به دنبال ثبات در سیاست خارجی خود است، باید به جای توسل به راهبردهای قدیمی، بر دیپلماسی و همکاریهای منطقهای تمرکز کند.
این مطلب در حالی بهنشر میرسد که اخیراً گزارشهایی از دیدار یک هیات سازمان اطلاعات نظامی پاکستان (آیاسآی) با برخیاز رهبران سیاسی در تبعید افغانستان در ترکیه بهنشر رسید. با این حال، یک منبع ارشد در شورای عالی مقاومت، در گفتوگو با تلویزیون دیار این گزارشها را رد کرد.