دفتر مبارزه با هراسافگنی وزارت امور خارجهی ایالات متحده امروز گزارش سالانهی هراسافگنی ۲۰۲۳ را منتشر کرد. در این گزارش که در شش بخش و دو ضمیمه ترتیب داده شده آمدهاست که حمایت دولتی از هراسافگنی همچنان یک «چالش مهم برای امنیت جهانی» است.
در این گزارش ایران بزرگترین حامی دولتی هراسافگنی در جهان معرفی شده و گفته شده که دولت این کشور که از سال ۱۹۸۴ بهعنوان یکی از اصلیترین حامیان هراسافگنی در جهان شناخته شدهاست، در سال ۲۰۲۳ نیز همچنان این جایگاه را حفظ کردهاست.
بر بنیاد این گزارش ایران نقش قابلتوجهی در بیثباتی خاورمیانه ایفا میکند و از گروههایی مانند حزبالله، حماس و حوثیها حمایت میکند. این حمایت بر بنیاد این گزارش؛ شامل تامین مالی، جنگافزاری و آموزشی میشود.
گزارش میافزاید که ایران از طریق نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، از گروههای نیابتی مختلف در منطقه حمایت میکند. در عراق و سوریه، گروههای شبهنظامی وابسته به ایران مانند «کتائب حزبالله» و «عصائب اهلالحق» با تامین جنگافزارهای پیشرفته، پهپادها و حمایت مالی به حملات علیه نیروهای امریکایی ادامه دادهاند. در یمن بر اساس این گزارش، ایران به حوثیها کمکهای نظامی گستردهای از جمله موشکهای بالستیک و پهپادهایی که برای حملات علیه اهداف ملکی و کشتیرانی استفاده میشود، ارائه دادهاست. همچنین، بر بنیاد این گزارش ایران سالانه صدها میلیون دالر به حزبالله لبنان کمک میکند و هزاران نیروی این گروه را در ایران آموزش میدهد، گزارش می گوید که این حمایتها شامل تامین جنگافزارهای پیشرفته و فنآوری تولید موشک در لبنان نیز میشود.
این گزارش همچنان سوریه را نیز به عنوان دولت حامی هراسافگنی معرفی کرده و در آن آمده که این کشور از سال ۱۹۷۹ این عنوان را با خود حمل میکند. در این گزارش که پیشاز سقوط رژیم بشار اسد در سوریه نوشته شده آمده که این رژیم روابط نزدیکی با ایران دارد و از گروههای نیابتی ایران مانند حزبالله و دیگر گروههای هراسافگنی حمایت میکند. در گزارش افزوده شده که ایران از خاک سوریه برای انتقال جنگافزارها به حزبالله استفاده کرده است. علاوه بر این، بر بنیاد گزارش، سوریه به حمایت از گروههای فلسطینی مانند «حماس و جهاد اسلامی فلسطین» ادامه داده است و این گروهها از خاک سوریه برای برنامهریزی و اجرای حملات خود بهرهبرداری میکنند.
در این گزارش کوبا نیز «مامنی برای هراسافگنان» معرفی شده و گفته شده که این کشور از سال ۲۰۲۱ دوباره به فهرست کشورهای حامی هراسافگنی افزوده شدهاست. بر بنیاد این گزارش دولت کوبا به اعضای گروه «ارتش آزادیبخش ملی کلمبیا» که مسئول بمبگذاری ۲۰۱۹ در بوگوتا، پایتخت کلمبیا بودند، پناه داده و درخواستهای استرداد آنها را رد کرده است. همچنین، به گفتهی این گزارش، هاوانا به حمایتهای مستقیم و غیرمستقیم از گروههای شورشی در منطقه ادامه داده است.
در این گزارش کوریای شمالی هم به تامین هراسافگنی و «اقدامهای خصمانه» متهم شده و گفته شده که این کشور از سال ۲۰۱۷ به دلیل دخالت در ترورهای جهانی، از جمله ترورهای برونمرزی که توسط عوامل دولتی خود انجام دادهاست بهعنوان حامی دولتی هراسافگنی معرفی شدهاست. همچنین، این کشور به اعضای ارتش سرخ جاپان که در هواپیمارباییهای دههی ۷۰ میلادی دست داشتهاند، پناه داده است.
در گزارش آمده که کشورهای معرفیشده بهعنوان «حامی هراسافگنی دولتی» با پیامدهای مختلفی روبهرو میشوند. نخست، این کشورها تحت تحریمهای اقتصادی قرار میگیرند که شامل ممنوعیت صادرات جنگافزارها و اعمال کنترولهای شدید بر بازرگانی با آنها است. دوم، ایالات متحده ارائهی هرگونه کمک خارجی به این کشورها را ممنوع میکند، و در نهایت، تحریمهای مالی و بازرگانی علیه این کشورها اعمال میشود که شامل ممنوعیت انتقالات مالیای است که ممکن است به توانمندسازی گروههای هراسافگنی منجر شود.
این گزارش تاکید میکند که برای پیکار با این تهدیدها، همکاریهای جهانی و اتخاذ «رویکردهای چندجانبه» حیاتی به نظر میرسد.
این گزارش در شرایطی منتشر میشود که نگرانیهای جهانی دربارهی هراسافگنی به دلیل افزایش فعالیت گروههای «افراطگرا» در مناطق مختلف، شدت گرفته است. به باور تحلیلگران، این وضعیت نیاز به همکاریهای جهانی برای پیکار با این تهدید را بیش از هر زمان دیگری برجسته کرده است.