English
  • درباره‌ی ما
  • سیاست حفظ حریم خصوصی
  • تماس با ما
یکشنبه 11 جوزا 1404
تلویزیون دیار
  • برگه نخست
  • تمهید
  • خبر
    • افغانستان
    • جهان
  • اقتصاد
  • فرهنگ
  • دانش
  • نگاه شما
  • ورزش
  • ویژه‌نامه‌ها
    • شهرخوانی
    • زنان
    • حقوق بشر
    • پناهندگان
  • چند رسانه‌ای
    • عکس
    • ویدئو
    • پادکست
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • برگه نخست
  • تمهید
  • خبر
    • افغانستان
    • جهان
  • اقتصاد
  • فرهنگ
  • دانش
  • نگاه شما
  • ورزش
  • ویژه‌نامه‌ها
    • شهرخوانی
    • زنان
    • حقوق بشر
    • پناهندگان
  • چند رسانه‌ای
    • عکس
    • ویدئو
    • پادکست
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
تلویزیون دیار
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج

آی‌خانم؛ شهری فراموش‌شده

ایلیاد احمد

2 میزان 1403
مدت زمان مطالعه: 1 دقیقه
0 0
آی‌خانم؛ شهری فراموش‌شده
اشتراک‌گذاری با رمز کیوآراشتراک‌گذاری در فیس‌بوکاشتراک‌گذاری در توییتر

در شمارِ سرداران و جهانگشایانِ بزرگ تاریخ، اسکندر نامی یگانه و در نسبت به دگران مورد احترام‌تری دارد. فرزند فلیپ و دست‌پرورده‌ی یکی از بزرگ‌ترین آموزگارانِ تاریخ بشریت؛ ارسطو، اگرچه مقاتله و کشتاری بی‌امان به‌راه افکند و خون بسیار ریخت؛ ولی بهای آن خون‌ها را با آبادانی و اساس‌گذاری مراکز مهم تمدنی در سرتاسر مفتوحاتِ خویش پرداخت. شرق و غرب را به «وصلت» هم کشاند و معماری و فرهنگ یونانی را به خاور آورد. در میان کارستان‌های که اسکندر در سرزمین ما کرد، یکی نیز بنیان‌گذاری شهری گمشده در تاریخ بود. شهری‌که اینک به «آتلانتیس» ما بدل شده است؛ بنیان‌گذاری آی‌خانم.

آی‌خانم شهری‌ست باستانی و فراموش‌شده در شمال افغانستان؛ این شهر ولایتِ تخار کنونی افغانستان واقع شده است. آی‌خانم را اسکندر در تقاطع کوکچه و آمو بنا نهاد؛ در میانِ دو آب‌راه اصلیِ این منطقه و همین گزینش هوشمندانه‌ی موقعیت بود که منتهی به رونق فزاینده‌ی این شهر شگرف و شگفت شد.

چنانچه آوردیم؛ اسکندر، همان‌قدری که جهان‌گشایی بی‌باک و متهور و خون‌ریز بود؛ همان‌سان مردی اهل فرهنگ و خواهنده‌ی رونق آبادی‌های عالم نیز و خصوصاً قلمرو خویش نیز بود و این یک قلم را چه بس از معلم خصوصی بزرگ و حکیم خویش فرا گرفته بود؛ همین‌سان بود که اسکندر آی‌خانم را با معماری یونانی – باختری بنا کرد.

آورده‌اند که در این شهر تئاتری بزرگ وجود داشته است که بین ۴ تا شش هزار بیننده و ناظر را در خود جا می‌توانسته است دادن؛ و دریغاگویی از آن روی سزاست که ما و دو هزار سال پس از افول و زوال این شهرِ گمشده؛ تاکنون نیز تئاتری با چنان ابعاد و گنجایش و نکویی نداریم.

در این شهر هم‌چنین معابد بوده‌اند؛‌ و خداوندگارانِ یونان باستان ستایش و نیایش می‌شدند. چنانچه در میان مجسمه‌هایی که از آی‌خانم به دست آمده‌اند؛ تندیس خدایانی هم‌چون هرمس – خداوند دانایی در یونان – پیدا شده است.

چنانچه در دگر شهرهای بزرگی که اسکندر بنا نهاد و در صدر همه در اسکندریه‌ی مصر که روزگاری بزرگ‌ترین کتابخانه‌ی عالم در آن بود؛ در آی‌خانم نیز آثاری از یک کتابخانه‌ی بزرگ به‌دست آمده است که در آن آثار بزرگان فرهنگ یونان و کسانی چون ارسطو، افلاطون و دگر اندیشمندان جهان باستان موجود بوده‌اند و به زبان‌های دگری نیز ترجمه شده بودند.

براساس یافته‌های کاوندگان و باستان‌شناسان و حفاران در آی‌خانم آثاری از تجارت و بازرگانی نیز پیدا شده است؛‌ آثاری که نشان‌دهنده‌ی بازرگانی غنی این شهر باستانی با مناطق هم‌جواری هم‌چون هند و چین بوده است و کالاهایی که در آن دو دیار تولید می‌شدند در میان یافته‌هایی که از آی‌خانم به دست داریم؛ نمود و جلوه‌ای یافته‌اند.

از سویی دگر، سکه‌های فراوانی که از مخروبه‌ی این شهر به دست آمده است؛ خبر از رونق کار و روزگار ساکنان این شهر می‌دهد. شهری‌که موقعیت خوب و مهم، ارج‌نهی به دانش و دانشمند و حکومت‌داری منحصر‌به‌فرد یونانیان و خصوصاً خود اسکندر؛ آن را به شهری از آبادشهرهای جهان باستان بدل کرده بود.

و آری، در کنار هرمس؛ مجسمه‌ی خدایان یونانی نامور و بزرگ دگری هم‌چون «زئوس» که خدای‌ خدایان، صدرنشین المپ و خداوند رعد و برق بود نیز در این شهر یافت شده‌اند. دگر از میان بزرگان، مجسمه‌ی خدای زیبایی، آتنا و جهان‌پهلوان اسطوره‌های یونان یعنی هرکول نیز در این شهر مشاهده شده‌اند.

آی‌خانم، شهرِ شب‌های ماهتابی خندان سرزمینی‌ست که اینک؛ خبری از آن خندانی و آبادانی در آن نیست.

خبرهای مرتبط

افتتاحیه‌‌ی پرشور «روزشمار نهایی» تام کروز در  جشنواره‌ی کن
جهان

افتتاحیه‌‌ی پرشور «روزشمار نهایی» تام کروز در  جشنواره‌ی کن

25 ثور 1404
نوروز در کلرمون‌فران فرانسه؛ روایتی از سه روز هم‌افزایی فرهنگ‌ها
افغانستان

نوروز در کلرمون‌فران فرانسه؛ روایتی از سه روز هم‌افزایی فرهنگ‌ها

7 حمل 1404 - بروز شده در 11 حمل 1404
سال‌گرد مرگ گاندی؛‌ گاندی برای ما چه پیامی دارد؟
فرهنگ

سال‌گرد مرگ گاندی؛‌ گاندی برای ما چه پیامی دارد؟

11 دلو 1403
از نیچه چه می‌توان آموخت؟
فرهنگ

از نیچه چه می‌توان آموخت؟

10 دلو 1403

تلویزیون دیار از سوی شماری‌از «خبرنگاران در تبعید» افغانستان پایه‌گذاری شده‌است. این‌رسانه هم‌اکنون روی پا‌ی‌گاه‌های دیجیتال، روی‌دادهای افغانستان و جهان را به زبان‌های فارسی، پشتو و انگلیسی روایت می‌کند و در نظر دارد تا به‌زودی پخش زنده‌ی اینترنتی و ماهواره‌ای اش را نیز آغاز کند.


© 2025 تلویزیون دیار. تمامی حقوق محفوظ است.

خوش آمدید!

به حساب خود در زیر وارد شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم

افزودن لیست پخش جدید

بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • برگه نخست
  • تمهید
  • خبر
    • افغانستان
    • جهان
  • اقتصاد
  • فرهنگ
  • دانش
  • نگاه شما
  • ورزش
  • ویژه‌نامه‌ها
    • شهرخوانی
    • زنان
    • حقوق بشر
    • پناهندگان
  • چند رسانه‌ای
    • عکس
    • ویدئو
    • پادکست

© 2024 تلویزیون دیار. تمامی حقوق محفوظ است.