English
پخش زنده
سه شنبه, آکتوبر 28, 2025
تلویزیون دیار
  • برگه نخست
  • تمهید
  • خبر
    • افغانستان
    • جهان
  • اقتصاد
  • فرهنگ
  • دانش
  • نگاه شما
  • ورزش
  • ویژه‌نامه‌ها
    • روایت فرجام: صندوق نامه‌های شما
    • شهرخوانی
    • زنان
    • حقوق بشر
    • پناهندگان
  • چند رسانه‌ای
    • عکس
    • ویدئو
    • پادکست
No Result
View All Result
  • برگه نخست
  • تمهید
  • خبر
    • افغانستان
    • جهان
  • اقتصاد
  • فرهنگ
  • دانش
  • نگاه شما
  • ورزش
  • ویژه‌نامه‌ها
    • روایت فرجام: صندوق نامه‌های شما
    • شهرخوانی
    • زنان
    • حقوق بشر
    • پناهندگان
  • چند رسانه‌ای
    • عکس
    • ویدئو
    • پادکست
No Result
View All Result
تلویزیون دیار
پخش زنده

آی‌خانم؛ شهری فراموش‌شده

ایلیاد احمد

23/09/2024
Reading Time: 1 mins read
0 0
آی‌خانم؛ شهری فراموش‌شده
اشتراک‌گذاری با رمز کیوآراشتراک‌گذاری در فیس‌بوکاشتراک‌گذاری در توییتر

در شمارِ سرداران و جهانگشایانِ بزرگ تاریخ، اسکندر نامی یگانه و در نسبت به دگران مورد احترام‌تری دارد. فرزند فلیپ و دست‌پرورده‌ی یکی از بزرگ‌ترین آموزگارانِ تاریخ بشریت؛ ارسطو، اگرچه مقاتله و کشتاری بی‌امان به‌راه افکند و خون بسیار ریخت؛ ولی بهای آن خون‌ها را با آبادانی و اساس‌گذاری مراکز مهم تمدنی در سرتاسر مفتوحاتِ خویش پرداخت. شرق و غرب را به «وصلت» هم کشاند و معماری و فرهنگ یونانی را به خاور آورد. در میان کارستان‌های که اسکندر در سرزمین ما کرد، یکی نیز بنیان‌گذاری شهری گمشده در تاریخ بود. شهری‌که اینک به «آتلانتیس» ما بدل شده است؛ بنیان‌گذاری آی‌خانم.

آی‌خانم شهری‌ست باستانی و فراموش‌شده در شمال افغانستان؛ این شهر ولایتِ تخار کنونی افغانستان واقع شده است. آی‌خانم را اسکندر در تقاطع کوکچه و آمو بنا نهاد؛ در میانِ دو آب‌راه اصلیِ این منطقه و همین گزینش هوشمندانه‌ی موقعیت بود که منتهی به رونق فزاینده‌ی این شهر شگرف و شگفت شد.

چنانچه آوردیم؛ اسکندر، همان‌قدری که جهان‌گشایی بی‌باک و متهور و خون‌ریز بود؛ همان‌سان مردی اهل فرهنگ و خواهنده‌ی رونق آبادی‌های عالم نیز و خصوصاً قلمرو خویش نیز بود و این یک قلم را چه بس از معلم خصوصی بزرگ و حکیم خویش فرا گرفته بود؛ همین‌سان بود که اسکندر آی‌خانم را با معماری یونانی – باختری بنا کرد.

آورده‌اند که در این شهر تئاتری بزرگ وجود داشته است که بین ۴ تا شش هزار بیننده و ناظر را در خود جا می‌توانسته است دادن؛ و دریغاگویی از آن روی سزاست که ما و دو هزار سال پس از افول و زوال این شهرِ گمشده؛ تاکنون نیز تئاتری با چنان ابعاد و گنجایش و نکویی نداریم.

در این شهر هم‌چنین معابد بوده‌اند؛‌ و خداوندگارانِ یونان باستان ستایش و نیایش می‌شدند. چنانچه در میان مجسمه‌هایی که از آی‌خانم به دست آمده‌اند؛ تندیس خدایانی هم‌چون هرمس – خداوند دانایی در یونان – پیدا شده است.

چنانچه در دگر شهرهای بزرگی که اسکندر بنا نهاد و در صدر همه در اسکندریه‌ی مصر که روزگاری بزرگ‌ترین کتابخانه‌ی عالم در آن بود؛ در آی‌خانم نیز آثاری از یک کتابخانه‌ی بزرگ به‌دست آمده است که در آن آثار بزرگان فرهنگ یونان و کسانی چون ارسطو، افلاطون و دگر اندیشمندان جهان باستان موجود بوده‌اند و به زبان‌های دگری نیز ترجمه شده بودند.

براساس یافته‌های کاوندگان و باستان‌شناسان و حفاران در آی‌خانم آثاری از تجارت و بازرگانی نیز پیدا شده است؛‌ آثاری که نشان‌دهنده‌ی بازرگانی غنی این شهر باستانی با مناطق هم‌جواری هم‌چون هند و چین بوده است و کالاهایی که در آن دو دیار تولید می‌شدند در میان یافته‌هایی که از آی‌خانم به دست داریم؛ نمود و جلوه‌ای یافته‌اند.

از سویی دگر، سکه‌های فراوانی که از مخروبه‌ی این شهر به دست آمده است؛ خبر از رونق کار و روزگار ساکنان این شهر می‌دهد. شهری‌که موقعیت خوب و مهم، ارج‌نهی به دانش و دانشمند و حکومت‌داری منحصر‌به‌فرد یونانیان و خصوصاً خود اسکندر؛ آن را به شهری از آبادشهرهای جهان باستان بدل کرده بود.

و آری، در کنار هرمس؛ مجسمه‌ی خدایان یونانی نامور و بزرگ دگری هم‌چون «زئوس» که خدای‌ خدایان، صدرنشین المپ و خداوند رعد و برق بود نیز در این شهر یافت شده‌اند. دگر از میان بزرگان، مجسمه‌ی خدای زیبایی، آتنا و جهان‌پهلوان اسطوره‌های یونان یعنی هرکول نیز در این شهر مشاهده شده‌اند.

آی‌خانم، شهرِ شب‌های ماهتابی خندان سرزمینی‌ست که اینک؛ خبری از آن خندانی و آبادانی در آن نیست.

خبرهای مرتبط

هشتادویکمین زادروز رهنورد زریاب؛ حافظه‌ای که در متن ادبیات فارسی زنده است
فرهنگ

هشتادویکمین زادروز رهنورد زریاب؛ حافظه‌ای که در متن ادبیات فارسی زنده است

25/08/2025 - Updated on 04/09/2025
تلویزیون دیار از سال‌روز تولد و جاودانگی احمدظاهر بزرگ‌داشت می‌کند
افغانستان

تلویزیون دیار از سال‌روز تولد و جاودانگی احمدظاهر بزرگ‌داشت می‌کند

17/06/2025 - Updated on 18/06/2025
افتتاحیه‌‌ی پرشور «روزشمار نهایی» تام کروز در  جشنواره‌ی کن
جهان

افتتاحیه‌‌ی پرشور «روزشمار نهایی» تام کروز در  جشنواره‌ی کن

15/05/2025
نوروز در کلرمون‌فران فرانسه؛ روایتی از سه روز هم‌افزایی فرهنگ‌ها
افغانستان

نوروز در کلرمون‌فران فرانسه؛ روایتی از سه روز هم‌افزایی فرهنگ‌ها

27/03/2025 - Updated on 31/03/2025

تلویزیون دیار رسانه‌ای پیشرو است که به دست روزنامه‌نگاران در تبعید افغانستان بنیان‌گذاری شده و به‌عنوان صدایی جسور برای آزادی بیان و روزنامه‌نگاری مستقل شناخته می‌شود. این رسانه با حضوری پررنگ در بسترهای دیجیتال، تازه‌ترین خبرها و روایت‌های تاثیرگذار از افغانستان و فراتر از آن را به مخاطبان ارائه می‌کند. پخش زنده‌ی اینترنتی دیار هم‌اکنون در سراسر جهان در دسترس است.


© 2025 تلویزیون دیار. تمامی حقوق محفوظ است.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

No Result
View All Result
  • برگه نخست
  • تمهید
  • خبر
    • افغانستان
    • جهان
  • اقتصاد
  • فرهنگ
  • دانش
  • نگاه شما
  • ورزش
  • ویژه‌نامه‌ها
    • روایت فرجام: صندوق نامه‌های شما
    • شهرخوانی
    • زنان
    • حقوق بشر
    • پناهندگان
  • چند رسانه‌ای
    • عکس
    • ویدئو
    • پادکست

© 202۵ تلویزیون دیار. تمامی حقوق محفوظ است.

English