هشت سال پیش در چنین روزی (اول جوزای ۱۳۹۵) ملا اخترمحمد منصور، رهبر پیشین طالبان در پاکستان و بر اثر حمله‌ی هوایی امریکا کشته شد. دومین رهبر طالبان که در مدرسه‌ی حقانیه درس خوانده و زاده‌ی میوند قندهار بود، پس از خروج از ایران در بلوچستان پاکستان هدف حمله‌ی پهپاد امریکایی قرار گرفت. رژیم طالبان ام‌روز «برنامه‌هایی مختصر» برای یادبود از جانشین ملامحمد عمر برگزار کرد. پرسش پدید آمده این است که این رهبر – به نسبت شناخته‌شده‌تر طالبان – در مورد جایگاه رهبری این گروه چه چیزی به ما می‌گوید؟
منصور در دور نخست دولت طالبان وزیر هوانوردی مُلکی طالبان بود و پس از تایید خبر مرگ ملامحمد عمر در سال ۹۴ او به عنوان رهبر جدید طالبان معرفی شد. این چهره اندکی بیش از یک سال جایگاه رهبری طالبان را در اختیار داشت و سپس هدف حمله‌ی امریکا قرار گرفته و هم‌چون رهبر نخست طالبان در پاکستان از جهان رفت.
ذبیح‌الله مجاهد در نوار تصویری‌ای که ام‌روز از او منتشر شده است از اخترمحمد منصور به عنوان «شخصی خوب» یاد می‌کند که مجاهد در نخستین دیدار با او «احساس صمیمیت» کرده است. مجاهد چند صفت خوب فرعی دگر را نیز تقدیم منصور کرد؛ به‌گونه‌ی مثال او در مورد منصور می‌گفت که «او از نقش و اهمیت رسانه‌ها به خوبی آگاه بود.» اما نه‌تنها مجاهد، بلکه کل رژیم طالبان آنچنانی که انتظار می‌رفت از سالگرد مرگ منصور بزرگ‌داشت نکردند و این نکته‌ای گویا در مورد رهبری این گروه است.
شیوه‌ي برخورد طالبان با سالگرد مرگ ملا اخترمحمد منصور که دومین امیر و رهبر این گروه بود، بیشتر از این‌که به یادبود از «رهبری مقتدر» و تمام‌عیار شبیه باشد، به یادبودی از سر اجبار از «یک وسیله» می‌ماند. از کسی که اگرچه در ظاهر صدرنشین و مهم‌ترین چهره‌ی این جنبش بود ولی در عمل تاثیر و اهمیت چندانی برای امتداد حیات رژیم این گروه نداشته است.
آنچه از این برخورد برمی‌آید، دو احتمالی‌ست که هیچ‌کدام را در مورد رهبری طالبان نمی‌توان کم‌اهمیت انگاشت. نخست تاثیر گسترده‌ی حامیان و متحدان طالبان بر رهبری این گروه است – عجیب نیست که هم ملا محمدعمر و هم ملا اخترمحمد منصور در پاکستان از جهان رفته‌اند – و از سویی دگر شیوه‌ي رهبری «جمعی» و به اصطلاح شورایی این گروه که خود را در جریان مذاکرات صلح دوحه و در روزهای نخست حکومت آنان در ۲۰۲۱ نیز نشان داد.
در چنین ساختاری، ما با دو واقعیت مهم در مورد طالبان روبرو می‌شویم؛ یکی این‌که رهبری طالبان – که اینک در اختیار چهره‌ي ناپیدایی به اسم هبت‌الله آخندزاده است – یک مقام به شدت نمادینی‌ست که مهم‌ترین کارکرد آن هدف قرار دادن عناصر سنتی جامعه با کاریزمایی به شدت دینی است. دوم این مهم که طالبان نیرویی یک دست نیست و همین چندپارچگی درونی این گروه را مجبور کرده است که امور را به صورت شورایی حل‌وفصل کند و حتا همین جایگاه کنونی امیر المومنین مشکلاتی بزرگ را بین این نیروهای درونی ناهمگون پدید آورد.
تلویزیون دیار، رسانه‌ای مستقل است که از سوی شماری از «خبرنگاران در تبعید» افغانستان پایه‌گذاری شده‌است. این رسانه، با تمرکز بر بسترهای دیجیتال، رویدادهای افغانستان و جهان را به زبان‌های فارسی، پشتو و انگلیسی روایت می‌کند. پخش زنده‌ی اینترنتی تلویزیون دیار هم‌اکنون در سراسر جهان در دسترس است.