English
  • درباره‌ی ما
  • سیاست حفظ حریم خصوصی
  • تماس با ما
چهارشنبه 14 جوزا 1404
تلویزیون دیار
  • برگه نخست
  • تمهید
  • خبر
    • افغانستان
    • جهان
  • اقتصاد
  • فرهنگ
  • دانش
  • نگاه شما
  • ورزش
  • ویژه‌نامه‌ها
    • شهرخوانی
    • زنان
    • حقوق بشر
    • پناهندگان
  • چند رسانه‌ای
    • عکس
    • ویدئو
    • پادکست
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • برگه نخست
  • تمهید
  • خبر
    • افغانستان
    • جهان
  • اقتصاد
  • فرهنگ
  • دانش
  • نگاه شما
  • ورزش
  • ویژه‌نامه‌ها
    • شهرخوانی
    • زنان
    • حقوق بشر
    • پناهندگان
  • چند رسانه‌ای
    • عکس
    • ویدئو
    • پادکست
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
تلویزیون دیار
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج

افغانستان و بحران نبودِ قانون

ایلیاد احمد

2 دلو 1402
مدت زمان مطالعه: 1 دقیقه
0 0
سیاست توجیه‌گری؛ آیا «واقعیت بودن» طالبان را «مشروع» می‌کند؟
اشتراک‌گذاری با رمز کیوآراشتراک‌گذاری در فیس‌بوکاشتراک‌گذاری در توییتر

نوارهای تبلیغاتی‌ای که طالبان برای خریدِ محبوبیت و پشتوانه‌ی اجتماعی در سطح شهر آویخته‌اند مسئله‌های گونه‌گونی را شامل می‌شوند، ولی مضمون یکی از جالب‌ترینِ آن‌ها این است:‌‌ «قرآن قانون ماست» که در واقع، به‌معنای این است که قرآن و دینِ «وسیله‌ی اعمالِ قانون ماست» و طالبان تاکنون هرکاری که کرده‌اند را خواسته‌اند در حجابی از قدسیت و دین بپوشانند ولی کدامین مومن دین‌آشنایی از خودش نمی‌پرسد که مگر در قرآن آموزش زن ممنوع شده‌است؟ مگر در قرآن اجازه‌ی دست‌گیری زنان و دختران نامحرم به گروه مسلحِ حاکم داده شده‌است؟ مسئله‌ی حقیقی این است که رژیم طالبان در افغانستان به‌معنای رفتن و غیبتِ کامل قانون بوده‌است. در رژیم طالبان، هرمجاهد و هرملا خودکامه‌ای است که اراده‌ی شخصی خود را به‌نام «قانون» و «شرع» بر مردم تحمیل می‌کند و این زورگویی با چه توجیه می‌شود؟ شریعت و قرآن.

هیچ فرایندی برای پردازش، تایید و یا ردِ قوانین از سوی متخصصان در این رژیم وجود ندارد. امور تخصصی و حقوقی که دور، این رژیم حتا فقیهان تعلیم‌یافته و با مدرکی ندارد که مجموعه‌ای از آنان بتوانند نسبتِ فقه را با شرایط ام‌روزی زندگی مردم در این کشور منطبق کرده و بتوانند براساس این انطباق قوانین شرعی‌ مورد پذیرش و عملی اجتماعی را طرح کنند. آنچه در این رژیم جریان دارد، حضور جمعی روحانی و ملایِ درس‌نخوانده و متعصبِ و خشک‌مغز بر سر سریر قدرت و عقده‌گشایی و کینه‌ورزی آنان با مردم است. کسانی‌که زندگی‌شان را در شکنجه‌ی خودخواسته و ناضروری به‌نام شریعت – که هیچ نیاز و ارتباطی هم با شرع و دین ندارد – سپری کرده‌اند و اینک می‌خواهند که قصد و هزینه‌ی این زندگی‌های تلخ و فروتبارانه را از دگر مردم بگیرند و سروری و درستی خود را به‌هرنرخی بر آنان تحمیل کنند.

در تمامی این جنبش، حتا یک چهره‌ی دانشور و مهم وجود ندارد. در جنبش‌های اسلام سیاسی در سرتاسر جهان، چهره‌ها و تئوریسن‌هایی وجود داشتند که سعی در هم‌گام‌سازی و هماهنگ‌سازی آن جنبش با مردم و جامعه داشتند؛ به‌گونه‌ی مثال در موردِ جنبش اخوان چهره‌هایی چون سیدقطب و مودودی وجود داشتند، در موردِ جریان سیاسی اسلام‌گرا در انقلاب ایران کسانی چون آیت‌الله طالقانی و روح‌الله خمینی وجود داشتند و در کل در همه‌ی این جریان‌ها کسانی بودند که سواد و اندیشمندی کافی دینی را برای این‌که فقه و شرع را تبدیل به راهی برای زندگی کردن کنند، دارا بودند. در میان طالبان چنین چیزی وجود ندارد، آنان آن‌قدر غرق در زورگویی و حکومت کردن هستند و این جنبش آن‌قدر خشک و دگماتیک و متجزم است که حتا جایی برای بحث در مورد فقه و قانون میان این گروه وجود نداشته‌است و این گروه را می‌توان تجسد و تجسمِ نهاییِ فکر منحط و گندیده‌ی افراطی دانست.

منتقدان و موافقان رژیم طالبان بارها سعی کرده‌اند که این رژیم را با جمهوری اسلامی در ایران مقایسه کنند و این رژیم را چیزی شبیه به آن بخوانند. موضع من و امثالم این بوده‌است که این رژیم ده درصد جمهوری اسلامی هم نیست و از جهات بسیاری اصلاً قابل مقایسه با آن رژیم نیست. مهم‌ترین تفاوت جمهوری اسلامی با رژیم طالبان در افغانستان این است که جمهوری اسلامی یک رژیم مشروع است و کم‌تر از پنجاه سال قبل بیش‌تر از ۹۸ درصدِ مردم ایران به برپایی و ایجاد این رژیم رای دادند، حمایت مردمی‌ای که در تاریخ نظام‌های بشری کم‌پیشینه بوده‌است. مضاف بر این‌که جمهوری اسلامی یک رژیم تخصص‌محور است و در تمامی عرصه‌های آن چهره‌های متخصص زمام امور را در دست دارند و همین تخصص‌محوری این رژیم را تبدیل به یکی از قدرت‌های مهم منطقه کرده‌است، درحالی‌که رژیم طالبان در بهترین حالت جمع عظیم و گسترده‌ای از ملاها در تمامی سمت‌ها و مقام‌های مهم این کشور است. در ایران وزیر امور خارجه برای سال‌ها دیپلومات کارکشته و کاردانی چون جواد ظریف بود، حالانکه در رژیم طالبان یک ملای جنگ‌جو به‌نام امیرخان متقی را بر راس وزارت خارجه نشانده‌اند.

باری، یکی دگر از تفاوت‌های ذاتی و جوهری طالبان با جمهوری اسلامی مسئله‌ی قانون است، در ایران نهادهای ملی،‌ دینی و تخصصی مهمی به‌صورت مداوم درحال قانون‌گذاری و بررسی نسبت این قانون‌ها با دین اسلام و قوانین بین‌المللی و فرهنگ اجتماعی هستند، در سیرکی که طالبان به‌نام قانون و حاکمیت راه انداخته‌اند، هیچ فرایند و نهاد و معیاری برای تعیین قانونی وجود ندارد و از آن بدتر، نظام قضایی و قانونی وجود ندارند که بخواهیم اکنون از چندوچون تعیین و ایجاد آن سخن بگوییم. اگر کسی شکایت قضایی‌ای داشته باشد و بخواهد آن‌را در این رژیم پی‌گیری کند، کافی‌ست که به‌نظر یکی از مجاهدان عالی‌قدر خوش نیاید و همین امکان تحقق عدالت برای او را تا همیشه منتفی کند.

نبود قانون، آخرین و بدترین صورتِ اجرای خودکامگی‌ست. طالبان مثل خودکامگان خاندانِ مصاحبین یا خودکامگان حزب دموکراتیک خلق نیستند که بگویند این قانون ماست و شما باید از این قانون پی‌گیری کنید، آنان می‌گویند ما قانونی نداریم ولی هرچه ما – به‌عنوان سخن‌گویان و نمایندگان خدا بر زمین – بگوییم قانون است و شما باید از آن تبعیت کنید، به‌عبارتی دگر قانون در رژیم طالبان فروکاسته شده‌است به امیال و عواطف و عقده‌های ملاهای عقده‌زده‌ای که زندگی‌شان را در سرکوب انسانیت و هستی انسانی خود گذرانده‌اند و حالا می‌خواهند که همین زندگی را بر عامیان و مردم تحمیل کنند.

خبرهای مرتبط

به‌رسمیت‌شناسی طالبان جایی در واژه‌نامه‌ی ترمپ ندارد
نگاه شما

به‌رسمیت‌شناسی طالبان جایی در واژه‌نامه‌ی ترمپ ندارد

23 حمل 1404 - بروز شده در 24 حمل 1404
«زنی در خط ایستادگی»؛ مهرنگ بلوچ کیست؟
نگاه شما

«زنی در خط ایستادگی»؛ مهرنگ بلوچ کیست؟

5 حمل 1404 - بروز شده در 24 حمل 1404
چالش انسجام در صفوف مخالفان طالبان؛ «روند ویانا» به کجا می‌رسد؟
نگاه شما

چالش انسجام در صفوف مخالفان طالبان؛ «روند ویانا» به کجا می‌رسد؟

30 دلو 1403 - بروز شده در 24 حمل 1404
از «دست‌آورد» تا اضطراب؛ چگونه سقوط قیمت افغانی پرده از رازهای طالبان برمی‌دارد؟
نگاه شما

از «دست‌آورد» تا اضطراب؛ چگونه سقوط قیمت افغانی پرده از رازهای طالبان برمی‌دارد؟

6 دلو 1403

تلویزیون دیار، رسانه‌ای مستقل است که از سوی شماری از «خبرنگاران در تبعید» افغانستان پایه‌گذاری شده‌است. این رسانه، با تمرکز بر بسترهای دیجیتال، رویدادهای افغانستان و جهان را به زبان‌های فارسی، پشتو و انگلیسی روایت می‌کند. پخش زنده‌ی اینترنتی تلویزیون دیار هم‌اکنون در سراسر جهان در دسترس است.


© 2025 تلویزیون دیار. تمامی حقوق محفوظ است.

خوش آمدید!

به حساب خود در زیر وارد شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم

افزودن لیست پخش جدید

بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • برگه نخست
  • تمهید
  • خبر
    • افغانستان
    • جهان
  • اقتصاد
  • فرهنگ
  • دانش
  • نگاه شما
  • ورزش
  • ویژه‌نامه‌ها
    • شهرخوانی
    • زنان
    • حقوق بشر
    • پناهندگان
  • چند رسانه‌ای
    • عکس
    • ویدئو
    • پادکست

© 202۵ تلویزیون دیار. تمامی حقوق محفوظ است.