یازدهمین دور نشست «گفتوگوهای امنیتی هرات» امروز، ششم قوس/آذر در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان آغاز شد. این نشست که باحضورِ نمایندگانی از سازمانهای بینالمللی، فعالان فرهنگی و سیاسیِ اهل افغانستان و ۱۵۰ شرکتکننده از ۲۰ کشور برگزار میشود، ابتکار «انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان» است.
از چهرههای مطرح سیاسی تا پژوهشگران حوزهی سیاست و اجتماع در افغانستان، در این نشست حضور یافتهاند. چهرههایی چون محمد اسماعیل خان، فرمانده جهای و والی/استاندار سابق هرات، ظاهر اغبر، سفیر جمهوری اسلامی افغانستان در دوشنبه، رحمتالله نبیل، مشاور پیشین شورای امنیت ملی و رنگین دادفر سپنتا، او نیز مشاور پیشین شورای امنیت و وزیر خارجهی سابق در نظام پیشین افغانستان، با جمع کثیری از دگر چهرههای سیاسی در این نشست حاضر شدهاند.
انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان هدف این دور از «گفتوگوهای امنیتی هرات» را فراهمسازی بستری برای گفتوگو در مورد افغانستان خواندهاست. این انستیتوت همچنین به «ترسیم یک افغانستانِ پساطالبان از طریق گفتوگو» در این نشستها اشاره کردهاست.
اما نکتهی قابل درنگ در مورد این نشست این است که هیچ نمایندهای از مردم افغانستان در این نشست حضور ندارد. چهرههای مخالف طالبان – که شماری از آنها شناختهشده نیز استند – را که در این نشست حضور یافتهاند نمیتوان نمایندگان مردم افغانستان دانست. اینکه کسانی چون شکریه بارکزی در دورهی جمهوری اسلامی افغانستان بهعنوان «نمایندگان مردم» در پارلمان پوشالی آن نظام حضور داشتند، بههیچرو نمیتواند تثبیتکنندهی این قشر و این چهرهها بهعنوان نمایندگان مردم افغانستان باشد.
چه از نسل جوان افغانستان – که مهمترین عنصر حیاتی در کُل ارگانیکی بهاسمِ جامعهی افغانستاناند – و چه از فرودستان این کشور – که بیشتر از ۹۰ درصدِ جمعیت کشور را برمیسازند – هیچ چهره و نمایندهای در این نشست نیست. البته این بدیهیست که این نشست جنبهی نظری و تئوریک غلیظتری تا بُعد عملی و انضمامی دارد؛ ولی در همان جنبهی نظری نیز حضور کسانیکه بتوانند از واقعیت برهنهای که مردم افغانستان با آن روبهرو استند سخن بگوید، بسیار مهم است. و منصبدارانِ حکومت پیشین و کسانیکه در این نشست حضور یافتهاند، بیتردید که با واقعیت زندگی اجتماعی در افغانستان درگیر نیستند و «آواز دهلی از دور شنیدهاند» و برمبنای همان حکم صادر میکنند.
در نخستین روز این نشست، رنگین دادفر سپنتا، مشاور پیشین شورای امنیت ملی افغانستان، از ضرورتِ برپایی «حکومت قانون» و شکریه بارکزی از موضوعیت «آپارتاید جنسیتی» در رژیم طالبان در افغانستان سخن گفتهاند. اینکه این مسائل بیشک موضوعات مهم و درخور درنگی برای فردا و آيندهی افغانستان استند، تردیدی نیست؛ ولی اینکه بهحتم باید وزیران و وکیلان نظام پیشین افغانستان در مورد این مسئلهها ابراز رای و حکم کنند؛ جای درنگ باقیست.
بههرجهت برگزاری چنین نشستهایی برای بهحرکت درآوردنِ قشر کاهل و خفتهي روشنفکر و نخبه در افغانستان ضروریست. چنین نشستهایی در نقادانهترین نگاه نیز برای تاکید بر مسائل و مشکلاتی که افغانستان با آن روبهرو بودهاست ولی از رویارویی با آن طفره رفتهاست؛ مفید است.
تلویزیون دیار، رسانهی مستقر در ایالات متحده است که از سوی شماریاز «خبرنگاران در تبعید» افغانستان پایهگذاری شدهاست. اینرسانه هماکنون روی پایگاههای دیجیتال، رویدادهای افغانستان و جهان را به زبانهای فارسی، پشتو و انگلیسی روایت میکند و در نظر دارد تا بهزودی پخش زندهی اینترنتی و ماهوارهای اش را نیز آغاز کند.