کژ بهره‌وری طالبان از کمک‌های امریکا به معارف

جان سوپکو، بازرس ویژه‌ی ایالات متحده‌‌ی امریکا برای بازسازی افغانستان در گزارش تازه‌ای که منتشر کرده‌است، از کژ بهره‌وری طالبان از پول‌هایی که به‌منظور کمک به معارف افغانستان فرستاده می‌شدند، خبر داده‌است. سیگر در این گزارش از ایجاد سازمان‌های تقلبیِ غیردولتی از سوی طالبان برای دست‌یابی به کمک‌هایی‌که ایالات متحده برای معارف می‌فرستاد سخن گفته‌است. هم‌چنین در پاره‌ای دگر از این گزارش‌ آمده‌است که طالبان مکتب‌ها و مراکز تحصیل و تعلیم معیاری را،‌ به «مدرسه‌ها» بدل کرده‌اند. بنابر گفته‌ی سیگر، طالبان هم‌چنین در شمار زیادی از مکتب‌ها و دانش‌گاه‌ها، مضمون‌ها و آموزش‌ها دینی را جاگزین مضمون‌های علمی کرده‌اند.

اهمیت گزارش سیگر در این است که این کژ بهره‌وری، نشان‌گر یک موردِ صرف از طرز استفاده‌ی طالبان از کمک‌های بشردوستانه‌ای است که از سوی نهادهای بین‌المللی به‌منظور مدیریت فاجعه‌های در حال تحقق انسانی و اقتصادی در افغانستان است،‌ یعنی این گزارش فقط در مورد یک استثنا نیست؛ بلکه به ما خبر از قاعده‌ی حاکم در میان رهبران و نهادهای رژیم طالبان می‌دهد. رژیمی که در دوسال گذشته به‌گونه‌ی گسترده از کمک‌هایی‌که جامعه‌ی جهانی برای «بقای» مردم افغانستان می‌کرد،‌ استفاده می‌برد.

این شیوه در برخورد این رژیم گروه با زمین‌لرزه‌های ویران‌گر غرب کشور نیز صادق است‌. می‌توان پرسید که وقتی در تمامی جهان، ساختار قدرت به‌دنبالِ کم‌تر جلوه دادنِ خسارت‌های یک فاجعه است، طالبان چگونه در روزهای نخستین پس از زمین‌لرزه‌ها، آمار تلفات جانی و مالی را «بیش‌تر» از نهادهای «ناظر» گزارش می‌دادند؟ به یک دلیل ساده؛ هرقدر تعداد بدبختان و سیه‌ٰروزانِ هرات بیش‌تر می‌بود،‌ به‌همان اندازه میزان کمک‌هایی که طالبان می‌توانستند از آن برای تحکیم حاکمیت خویش استفاده کنند، بیش‌تر می‌شد. و این راهبرد این ٰرژیم در برخورد با فجایع در حال وقوع و تیره‌ٰروزی مردم این کشور، نشان می‌دهد که این رژیم، خودش را مسئول این تیره‌بختی‌ها نمی‌داند و بیش‌تر بودن تعداد کشته‌شدگان را صرفاً وسیله‌ای برای دریافت، پول بیش‌تر می‌نگرد. این یعنی برای طالبان، هرمُرده در زمین‌لرزه‌ی هرات، یک منبع دگر پول، و نه هیچ چیز دگر.