منابع معتبر رسانهای در آلمان فاش کردهاند که حامد کرزی، رییسجمهوری پیشین افغانستان، در نقش «فردی با اختیار از سوی طالبان»، در یک دیدار محرمانه با مقامهای ارشد پیشین امنیتی آلمان در برلین شرکت کردهاست.
بهنوشتهی روزنامهی آلمانی بیلد، این نشست در فضای بسته و محرمانهی «چاینا کلاب» واقع در هوتل مجلل آدلون در برلین برگزار شده و اگست هانینگ، رییس پیشین سرویس اطلاعات فدرال آلمان و منفرد استروالد، شهرساز برجستهی آلمانی نیز در آن حضور داشتهاند.
در این دیدار، بهنقل از هانینگ، تبادل نظر «عمیق و هدفمندی» پیرامون بازگرداندن مهاجران افغانستان از آلمان، چارچوبهای همکاری راهبردی آینده و نقش طالبان در این فرآیند صورت گرفته است.
هانینگ با تایید این ملاقات به بیلد گفتهاست: «اگرچه کرزی از سال ۲۰۱۴ دیگر در قدرت نیست، اما همچنان نقش محوری بهعنوان میانجی دارد.» او افزوده است که کرزی ارتباطات نزدیکی با حاکمان کنونی افغانستان دارد و از «اختیار لازم برای گفتوگو» با طرف آلمانی برخوردار است.
روزنامهی بیلد همچنین گزارش داده که قرار است حامد کرزی در ماه اگست بار دیگر به برلین سفر کند تا روند این گفتوگوها را پی بگیرد.
در حالیکه مقامات رسمی دولت آلمان تاکنون دربارهی این دیدارها اظهار نظری نکردهاند، شواهد نشان میدهد که کرزی عملاً بهعنوان «فرستادهی غیررسمی طالبان» در اروپا عمل میکند و بهواسطهی روابط قدیمیاش با نهادهای غربی، در حال گشودن کانالهای تازه برای تعامل میان طالبان و دولتهای اروپاییست.
این تحولات در حالی صورت میگیرند که به نقل از رسانهی «بهوردناشپیگل»، از جمعهی گذشته (۱۳ سرطان)، دو فرستادهی رسمی طالبان نیز برای ارزیابی زمینههای همکاری با دولت آلمان در برلین حضور دارند.
در حالیکه هویت این دو فرستادهی رسمی طالبان هنوز اعلام نشده، برخی گمانهزنیها کرزی را بهعنوان بازیگری کلیدی در این روند معرفی میکنند؛ نه در جایگاه نمایندهی رسمی، بلکه در نقش تسهیلگر و میانجی نزدیک به طالبان که با «اختیارات غیررسمی» وارد گفتوگو شدهاست.
در محور اصلی گفتوگوها، موضوع «بازگشت انسانی و منظم مهاجران افغانستان» از آلمان بهچشم میخورد؛ موضوعی که دولت جدید آلمان بهویژه در پی فشارهای سیاسی داخلی، آن را در اولویت قرار داده است.
کرزی در این دیدار تاکید کرده است که بازگرداندن مهاجران تنها در صورتی ممکن است که کرامت انسانی آنان رعایت شود. طالبان نیز، بهنقل از هانینگ، وعده دادهاند که «راهحلهای سازندهای» برای این روند ارائه کنند.
در همین چارچوب، منفرد استروالد، شهرساز آلمانی حاضر در نشست، پیشنهاد دادهاست که سکونتگاههای جدیدی برای مهاجران بازگشتی از آلمان در افغانستان ساخته شود؛ این خانهها نه در کابل و نه در مناطق ناامن، بلکه در مناطقی احداث خواهند شد که فرصتهای آموزشی و شغلی در آنها مهیا باشد.
در این نشست همچنین دربارهی بحران اقتصادی و کمبود سرمایهگذاری در افغانستان گفتوگو شدهاست. بهگفتهی بیلد، یکی از انگیزههای مهم طالبان برای گسترش تعامل با آلمان، امکان بهرهبرداری از منابع طبیعی غنی افغانستان در چارچوب همکاریهای اقتصادی دوجانبه است.
آلمان نیز که با فشار سیاسی داخلی برای اخراج مهاجران مظنون به تهدید امنیتی و مجرمان روبروست، بهدنبال یافتن مسیرهایی برای ازسرگیری بازگرداندن مهاجران افغانستان به کشورشان است.
بازگرداندن مهاجران افغانستان از آلمان، از زمان سقوط کابل در اگست ۲۰۲۱ متوقف شده بود و نخستین پرواز ویژهی اخراجیها در میانهی سال ۲۰۲۴، با همکاری قطر انجام شد و ۲۸ تن را شامل میشد.
بر اساس دادههای رسمی دولت آلمان، تا جنوری ۲۰۲۵، ۱۱ هزار و ۴۲۳ مهاجر افغانستان مشمول حکم اخراج بودهاند. در فاصلهی سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱، بیش از ۱٬۰۰۰ مهاجر افغانستان در پروازهای گروهی از آلمان به افغانستان بازگردانده شدهاند.
حامد کرزی از زمان سقوط جمهوری، بهعنوان یکی از معدود چهرههای سیاسی پیشین در کابل باقی ماند و همواره خواهان تعامل با طالبان بودهاست. او پیشتر نیز به دلیل مواضع نرماش در قبال طالبان مورد انتقاد شماری از نیروهای دموکراتیک، جامعهی مدنی و مردمان افغانستان قرار گرفتهاست.