براساس تخمین سازمان بینالمللی کار، اشتغال زنان در افغانستان پس از تصرف طالبان «یک بر چهار» حصه کاهش یافتهاست.
انتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد گفتهاست که تصمیم طالبان مبنی بر منع کار زنان نهتنها حقوق مساوی برای زنان و دختران را نقض میکند، بلکه تاثیری «ویرانگر» بر روی آیندهی این کشور دارد.
ممنوعیت کار زنانِ امدادگر توسط طالبان، تلاشهای بشردوستانه را بهشدت با مشکل مواجه کردهاست.
هوا گرگ و میش است و سکوتی تلخ برفضای تاریک اتاق با دیوارهای فرسوده و بدون رنگ حکمفرما است. یگانه صدایی را که در آن صبحِ وقت میشنود صدای نالههای دختر پنجسالهاش است. ثانیه و دقیقهها آهسته آهسته درگذر است و نالهی کودک به گریه تبدیل شده و مادر بجز از ریختنِ اشکِ بدون صدا، چارهای ندارد. حمیرای [نام مستعار] سیو پنجساله در «الوخیل» کابل زندگی میکند، او شش فرزند قد و نیمقد دارد، خودش خانم خانه و شوهرش مزدورکار است. فاطمه طفل ششم است حمیرا که از دونیم سال بدینسو بهدلیل فقر و نبود مواد غذایی کافی به سوءتغذیه مبتلا شده است.
حمیرا در صحبت با پبلیک تربیون میگوید که دخترش سه شبانه روز است که تب شدید پیدا کرده، و او به این دلیل که پول برای پرداختِ فیس شفاخانههای شخصی را ندارد، به کلینیک دولتی مراجعه کرده تا بتواند برای مریضاش دوای مجانی بهدست بیاورد. او حتا پول کرایه موتر را هم نداشته و به همین دلیل مجبور بودهاست یک ساعت راه را پیاده طی کند تا به کلینیک دولتی برسد. پزشکان بعد از معاینهی کودک به وی گفتند که دوا برای درمان فرزندش در کلینیک نیست و حمیرا باید از دواخانه دوا را بگیرد.
این «مادر» مجبور بود برای نجات فرزندش از دواخانه در مقابل پول دوا بخرد، او پولِ جیبیِ خود را شمرد و تمام پولش ۴۰ افغانی بود. او در دوراهی قرار دارد که با همان پول نان بخرد تا باقی فرزندانش گرسنه نمانند و یا برای دختر بیمارش دوا بگیرد، در نهایتِ این کشاکشها تصمیم میگیرد که برای فرزند بیمارش دوا بگیرد چون در این شرایط، دوا مهمتر از نان است.
حمیرا در نظام جمهوری در یکی از نهادهای شخصی بهعنوان صفاکار وظیفه داشت و شوهرش محافظ بود و این زوج توان فراهم ساختنِ اسباب لازم زندگی را داشتند ولی با سقوط جمهوری اسلامی، زندگی آنها هم دگرگون شد و حالا دشواری بسیار چرخهی زندگی خود را میچرخانند.
حمیرا با شوهر و شش فرزندش – که چهار پسر و دو دختر است- در یک خانهی کهنه زندگی میکند. فرزند بزرگ آنها ۱۲ سال سن دارد. اطفال حمیرا بخاطر ضعف اقتصادی نتوانستند به مکتب بروند. شوهر حمیرا که مزدورکار و یگانه نانآورِ این خانوادهی هشتنفره است، به دشواری زیادی پول دو وعده غذا را فراهم میکند. حمیرا میگوید: چون مه و شوهرم قبلاً وظیفه داشتیم و زندگی آبرومندی ره سپری کردیم، نمیتانیم در سرکها گدایی کنیم. او از روند توزیع کمکها انتقاد میکند و میگوید که به آنها تاحال از سوی هیچ نهادی کمکی نشدهاست و یا اگر کمکی برای فقرا شده «تمام سهم را وکیل منطقه برای خود میگیرد» و فقط همسایهها بعضی وقتها لباس یا یک وعده غذا به آنها کمک میکنند.
قابل ذکراست که دیدهبان حقوق بشر از مبتلا شدن ۳۴ هزار کودک افغان به سوءتغذیه در سال ۲۰۲۲ در پی افزایش گرسنگی خبر دادهاست.
بیکاری، کاهش درآمد و افزایش قیمتها از عوامل افزایش فقر در افغانستان عنوان شدهاند.
در همین حال، دفتر هماهنگکنندهی امور بشردوستانهی سازمان ملل متحد یا «اوچا» گفته که در سه سال اخیر نمودار فقر در افغانستان از «۴۷» درصد به «۹۷» درصد افزایش یافتهاست. به گفتهی این دفتر ۲۵ میلیون نفر از جمعیت افغانستان در فقر بهسر میبرند و ۱۹ میلیون تن، با ناامنی غذایی روبهروند.