نشریهی سندی گاردین در گزارشی تحلیلی، از شکلگیری یک معاملهی پنهان در پشت درهای بستهی سیاست خارجی ایالات متحده نوشتهاست؛ معاملهای که ممکن است امنیت ملی هند را قربانی دسترسی امریکا به معادن سرشار افغانستان و بازگشت به پایگاههای راهبردی منطقه، از جمله بگرام، کند.
این گزارش مینویسد که امریکا برای دستیابی به منابع حیاتی مانند لیتیم، عناصر نادر خاکی، طلا و مس در افغانستان، ناگزیر است بر همکاری تدارکاتی و پشتیبانی ضمنی پاکستان تکیه کند، کشوری که دروازهی جغرافیایی دسترسی به افغانستان محسوب میشود.
اما این همکاری ارزان به دست نمیآید. سندی گاردین مینویسد، بهای آن میتواند سکوت ایالات متحده در برابر سیاستهای پاکستان در قبال هراسافگنی فرامرزی، بهویژه در کشمیر، و بیتوجهی به نگرانیهای امنیتی هند باشد. این نشریه هشدار داده که چنین توافقی، در صورت تحقق، میتواند «نماد بارز ریاکاری در سیاست خارجی واشنگتن» باشد.
افغانستان؛ «میوهی کمارتفاع» در رقابت معدنی با چین
این گزارش یادآور میشود که ارزش منابع معدنی افغانستان بیش از ۱ تریلیون دالر برآورد شده و این کشور میتواند در رقابت جهانی برای تسلط بر آیندهی فنآوری، انرژیهای نوین، وسایل نقلیهی برقی و ذخیرهسازی باتری، به مهرهای کلیدی تبدیل شود.
از نگاه واشنگتن، افغانستان فرصتی برای کاهش وابستگی به چین در زنجیرهی تامین مواد معدنی است؛ کشوری که در حال حاضر بیش از ۶۰ درصد از فرآوری عناصر نادر خاکی جهان را در اختیار دارد. با این حال، بیثباتی در افغانستان، از حاکمیت طالبان گرفته تا تهدیدات هراسافگنی منطقهای، استخراج منابع را به مخاطره انداخته است.
سندی گاردین مینویسد که در چنین فضایی، پاکستان در نقش «شریک تثبیتگر» ظاهر میشود؛ کشوری که ایالات متحده ممکن است حاضر شود برای جلب رضایت آن، چشم بر اقدامات و حمایتهای هراسافگنانهاش ببندد.
معاملهای خاموش
در این تحلیل آمده است: اگرچه امریکا در ظاهر با هند بهعنوان یک شریک راهبردی در منطقهی هند و اقیانوس آرام رفتار میکند، اما در خفا ممکن است آماده باشد فشارهایی را بر دهلی نو وارد کند، از جمله تهدید تعرفهای، تشدید اختلافات بازرگانی و حتی نادیده گرفتن نگرانیهای امنیتی هند در قبال پاکستان.
این گزارش هشدار میدهد که در آینده، تهدیدات هراسافگنی علیه پروژههای معدنی در افغانستان ممکن است نه به پاکستان، بلکه به طالبان یا حتی – به شکل غیرمستقیم – به هند نسبت داده شود، تا فضای ذهنی لازم برای اعمال فشار بر دو طرف فراهم شود. در این سناریو، امریکا و پاکستان میتوانند با هم بر طالبان برای پذیرش قواعد بینالمللی فشار وارد کنند و همزمان هند را به پذیرش امتیازاتی در حوزهی بازرگانی و سیاست وادارند.
سندی گاردین میافزاید: «این چرخش سیاست واشنگتن تصادفی نخواهد بود، بلکه حسابشده و برنامهریزیشده است.»
سکوت رسانههای غربی: مقدمهای برای بازسازی تصویر پاکستان؟
نشریه همچنین به سکوت رسانههای غربی در برابر بحرانهای داخلی پاکستان، ارتباطات آن با گروههای هراسافگنی و سیاستهای بنیادگرایانهی دولتی اشاره کرده و این سکوت را نه تصادفی، بلکه عامدانه دانسته است.
در این روایت جدید، پاکستان از یک «کشور یاغی» به یک «همپیمان ضروری» تبدیل میشود، روایتی که به امریکا امکان میدهد با وجدان راحتتری به دنبال منافع معدنی خود در افغانستان باشد.
هند باید آمادهی دیپلوماسی دوگانه باشد
در پایان، سندی گاردین تاکید میکند که هند نباید فریب گرمگرفتنهای ظاهری ایالات متحده را بخورد. دهلینو باید بدون ترس و با صراحت، در برابر هرگونه تلاش برای تضعیف دغدغههای امنیتیاش بایستد و از امریکا حسابخواهی کند.
این نشریه مینویسد: «امریکا به هند در منطقهی هند – اقیانوس آرام، بیش از آنچه هند به تایید آمریکا نیاز دارد، محتاج است.»
اگر این «معاملهی بزرگ» واقعاً در حال شکلگیری باشد، نتیجهی آن برای هند روشن است: دوستان نیز مشروط هستند، قدرتها معاملهمحورند، و آنچه قربانی میشود نه فقط صداقت دیپلوماتیک، بلکه امنیت منطقهای است.