در حالی که ایران سیاست نگاه به شرق را با شتاب بیشتری دنبال میکند، افغانستان به یکی از محورهای اصلی این راهبرد تبدیل شده است. روزنامهی اورشلیم پُست، سفر پسین امیرخان متقی، وزیر خارجهی طالبان، به تهران را نیز در همین راستا دانسته و آن را نشاندهندهی تعمیق روابط میان این دو، در چارچوب «تحولات جدید منطقهای» عنوان کردهاست.
اورشلیم پُست همچنین اشاره کرده که نگاه ایران به افغانستان دیگر محدود به مسائل امنیتی یا مهاجرتی نیست، بلکه این کشور را بخشی از معادلهی بزرگ اقتصادی منطقه میبیند.
از سویی هم، همزمان با سفر متقی، مقامات ایرانی با هیاتهای بلندپایه از تاجیکستان و ارمنستان نیز دیدار کردهاند، چیزی که این روزنامه آن را نشانی از تلاش تهران برای «ترسیم نظم منطقهای تازه با مشارکت کشورهای همسایه» خواندهاست.
به گفتهی این نشریه، در این چارچوب، ایران و تاجیکستان حتی به تولید مشترک پهپاد نیز وارد شدهاند؛ چیزی که نشانهای از رشد همکاریهای نظامی و فنآوری میان تهران و پایتختهای آسیای مرکزی میتواند پنداشته شود. با این حال به گفتهی این روزنامه، جایگاه افغانستان در این منظومهی دیپلوماتیک، بهعنوان نقطهی پیوند شرق و غرب، روزبهروز پررنگتر میشود.
اورشلیم پُست تاکید میکند که ایران در مسیر بلندمدت خود برای توسعهی محور شرقی و تقویت کوریدورهای بازرگانی و امنیتی، به افغانستان بهچشم یک شریک راهبردی نگاه میکند؛ کشوری که ثبات آن، نهتنها برای خود، بلکه برای موفقیت پروژههای منطقهای تهران نیز حیاتی است.
از سویی هم، رسانههای دولتی ایران سفر وزیر خارجهی طالبان را به این کشور، بخشی از تلاشهای این گروه برای «تقویت روابط دیپلوماتیک با کشورهای مختلف جهان» دانستهاند. به نوشتهی اورشلیم پُست، طالبان در کنار تلاش برای نزدیکی به چین، در حال رایزنیهای فعال با تهران نیز هست، و همین امر ایران و افغانستان را در محور دیپلوماسی نوظهور منطقهای قرار دادهاست.
در همین حال، به نقل از اورشلیم پُست، مذاکرات صورتگرفته در تهران میان مقامهای طالبان و ایرانی، بیشتر حول محورهایی چون همکاری اقتصادی، وضعیت مهاجران افغانستان، پروژههای منطقهای و تعاملات سیاسی متمرکز بوده است. این مذاکرات همزمان با افزایش نقش ایران و چین در تعامل با آیندهی افغانستان صورت میگیرد؛ کشورهایی که هر دو از شرکای راهبردی یکدیگر و از حامیان گفتوگو با طالبان شناخته میشوند.
ایران بر بنیاد این تحلیل، در همین چارچوب تلاش دارد صلح و ثبات در افغانستان را تقویت کند، تا مسیرهای مهم اقتصادی از جمله کریدور شمال-جنوب، که از ایران عبور کرده و میتواند به چین و آسیای مرکزی متصل شود، بدون چالش امنیتی توسعه یابد.